Abstract:
قانونشکنی خیرخواهانه، قانون شکنی برای ارتقای منافع سازمان، یک موضوع رو به رشد در چشماندازهای علمی است. در حقیقت، گسترش این مفهوم، رفتارهای مناسب کارکنان را در سازمان به دنبال داشته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی علّی قانونشکنی خیرخواهانه بر اساس فضای اخلاقی حاکم بر سازمان و خودارزیابی محوری کارکنان صورت پذیرفت. مطالعه حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و به لحاظ شیوه اجرای تحقیق، در گروه تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان شرکت برق منطقهای فارس به تعداد 1850 نفر بود. روش نمونهگیری به صورت گروهی و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 318 نفر تعیین شد. پایایی ابزار جمعآوری دادهها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد و روایی آن با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، مورد تأیید قرار گرفت. برای آزمون فرضیهها و ارزیابی الگوی پیشنهادی از روش تحلیل مسیر با استفاده از نرمافزار Lisrel 8.8 استفاده شد. نتایج آزمون فرضیهها نشان داد که فضای اخلاقی مراقبتی، فضای اخلاقی ابزاری و فضای اخلاقی مستقل، تاثیر مستقیم و معناداری بر قانونشکنی خیرخواهانه کارکنان دارند؛ اما ابعاد فضای اخلاقی مقرراتی و فضای اخلاقی ضوابطمدار به صورت مستقیم بر قانونشکنی خیرخواهانه کارکنان تاثیر معنیداری ندارد. خودارزیابیمحوری کارکنان به عنوان متغیر میانجی، تاثیر معناداری بر قانونشکنی خیرخواهانه دارد؛ همچنین، ابعاد فضای اخلاقی منجر به توسعه مهارتهای خودارزیابی محوری کارکنان شد.
Machine summary:
در حقیقت ، گسترش این مفهوم، رفتارهای مناسب کارکنان را در سازمان به دنبال داشته است ؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی علی قانونشکنی خیرخواهانه بر اساس فضای اخلاقی حاکم بر سازمان و خودارزیابی محوری کارکنان صورت پذیرفت .
در بعضی مواقع ، ممکن است این قوانین در زمان کاربرد، نتایج مطلوبی را برای مشتریان، همکاران و سازمانها به ارمغان نیاورند و از آنجا که ذاتا انعطافپذیر هستند؛ کارکنان را در ارائه پاسخ سریع محدود ساخته و در شرایط خاص، مانع اثربخشی سازمانی گردند (واردامان و همکاران ٣، ٢٠١٤: ١١٦ )؛ بنابراین در برخی موارد، احتمال بروز رفتار قانونشکنی خیرخواهانه ٤به شیوهای سازنده با هدف تقویت منافع سازمان وجود خواهد داشت .
قانونشکنی خیرخواهانه به طور کلی، نقض قوانین سازمانی به عنوان یک تمایل شخصی، انحراف یا رفتار غیر اخلاقی در محل کار شناخته می شود (واردامان و همکاران ٢١٠٤: ١٢٠)؛ با این حال، نگرشی جزئیبینانه تر (واقع بینانه تر) برای طرح موضوع فوق ارائه شده است .
جدول٢- آزمون کولوموگروف – اسمیرنوف متغیر آماره کولوموگروف اسمیرنوف سطح معنی داری نتیجه آزمون فضای اخلاقی مراقبتی 0/756 0/204 نرمال است فضای اخلاقی ابزاری 0/452 /261 نرمال است فضای اخلاقی مستقل 0/831 0/176 نرمال است فضای اخلاقی مقرراتی 0/602 0/219 نرمال است فضای اخلاقی ضوابط مدار 0/933 0/113 نرمال است خودارزیابی محوری کارکنان 1/178 0/088 نرمال است قانونشکنی خیرخواهانه 1/251 0/069 نرمال است با توجه به نتایج جدول (٢) و در نظر گرفتن سطح معناداری به دست آمده برای هر یک از متغیرهای پژوهش ، به علت آنکه مقادیر حاصل بزرگتر از ٠/٠٥ به دست آمده اند؛ میتوان ادعای نرمالبودن دادههای حاصل از گویه های پرسشنامه را در سطح اطمینان ٩٥% پذیرفت ؛ از این رو در ابتدا مدل برازش شده و بر اساس آن، آزمون فرضیه های تحقیق که به صورت تحلیل مسیر (اثرهای مستقیم و غیرمستقیم ) صورت پذیرفت ، ارائه میگردد، سپس شاخص های نکویی برازش مدل تحقیق انجام میشود.