Abstract:
عصر نهضت یا عصر معاصر عربی همزمان با عصر مشروطه در ایران، روزگار تجدّد در زندگی اجتماعی مردم مصر و فارس بود. تحوّل و دگردیسی در زندگی اجتماعی این دو ملّت در عصر معاصر، دگرگونی در عرصه ادبیات را نیز در پی داشت. با دگرگونی ادبی، موضوعات اجتماعی جدید نیز وارد ادبیات گردید. محمود سامی بارودی شاعر برجسته مصر و فرخی یزدی شاعر پارسی گوی از مشهورترین نمایندگان تجدّد در این عصر هستند که القای مفاهیم حسّاس اجتماعی را بر عهده میگیرند تا فضا را برای داشتن اجتماعی مطلوب فراهم نمایند. بارودی با بهره گیری از ذوق سلیم و استوار و همچنین پیروی از منتقدان غرب به امور مردم و اصلاح عیوب موجود در جامعه میپردازد. او به مانند فرخی یزدی مسائلی چون عدالت محوری، وطن، ترک ذلت و خواری، توجه به فقر، مخالفت با ظلم و ستم و دعوت به علم آموزی را محوریترین موضوعات اشعار خود قرار میدهد. این پژوهش در صدد آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه اجتماعی و نشانههای نوآوری را با ذکر نمونه مورد تحلیل و بررسی قرار داده و در پایان وجوه تشابه و اختلاف هر کدام را در این خصوص بیان میکند.
Machine summary:
بنا بر ارزش و جايگاه مهم هر دو شاعر در فرهنگ دو کشور ايران و مصـر و نيـز از آن جهت که هر يک ، مضامين شعري مشترکي را در حوزه اجتماع سروده انـد، پـرداختن بـه اين موضوع در حيطه ادبيات تطبيقي ضروري مينمايد بـه طـوري کـه ادبيـات تطبيقـي ميتواند برقرارکننده پيوند و ارتباط روحي و معنوي بين ملت ها باشد و از آنجا که ادبيات بالاترين مرحله از کمال روح انسان است وباز مانده ها وپديد آمده هاي ادبي نشان دهنـده روحيات و معنويات هر ملت است ، اين توانايي را دارد که پيوندهاي اجتمـاعي و تقـارن و نزديکي بين ملت ها را فراهم سازد(حميدي،١٤:١٣٨٦).
بر اين اساس اين مقاله سعي ميکند که به سؤالات ذيل پاسخ دهد: ١- بارودي و فرخي در حوزه اجتماعي به بيان چه موضوعاتي پرداخته اند؟ ٢- وجوه تشابه و اختلاف دو شاعر در بيان موضوعات اجتماعي چيست ؟ ٣-بر اساس تعاريف مدرنيسم نشانه هاي مشترک نوآوري در موضـوعات اجتمـاعي دو شاعر کدام است ؟ بيان مسأله انقلاب مشروطيت در ايران و انقلاب عرابي در مصر که با هـدف اصـلاحات سياسـي و اجتماعي صورت گرفت ، سرآغاز تحولي شگرف در ادبيات دو کشور به شمار ميآيـد.
با توجه به اين امر، پرسش اصلي پـژوهش حاضـر ايـن است که هماننديهاي مضامين مشترک نوآوري اجتماعي دو شاعر کدام اند؟ پيشينه تحقيق محمود سامي بارودي موضوع پژوهش هاي متعددي بـوده اسـت .
نتيجه بحث همانطور که در متن مشاهده ميشود اشتراکات گسترده فرهنگي، سياسي و اجتماعي شرايط مشابهي در گونه هاي ادبي دو ملت ، در آغاز عصر نهضت مصر و عصر مشروطه بـه وجود آورد و نوزاييهاي ادبي نيز به دنبال اين عوامل تحقق يافت کـه جلـوه هـاي آن در اشعار فرخي و بارودي به خوبي نمايان است .
Introduction to Arabic Poem, Fourth Edition, Beirut: Dar al-udda.