Abstract:
موضوع این جستار، بررسی مسئله امکان نقش و ﺗاﺛﻴﺮ ﺷﻴطان در ﺑﻴﻤﺎﺭیهای ﺟﺴﻤﻲ انسان ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺁﻳﻪ 41 سوره ص و روایات مرتبط است. هدف، یافتن پاسخ به این پرسش است که آیا شیطان در گرفتاریهای مختلف حضرت ایوب علیه السّلام بهویژه بیماریهای جسمی او و بهتبع آن سایر انسانها نقشی داشته و اگر چنین است، ساز و کارش چگونه است؟ از جمله یافتههای این پژوهش یکی اینکه تاثیر شیطان از طریق انگیزش هیجانات روانی و وسوسه انسان به انجام افعالی که نتیجه قطعی آن بیماریهای جسمانی اوست، مسلم است؛ دیگر اینکه دایره مفهوم و مصداق شیطان یا شیاطین در زبان آیات و بهویژه روایات فراتر از ابلیس جنّی است و شامل شیاطین انسی و موجودات موذی و تهدیدکننده سلامت انسان مثل انواع میکروبها نیز میشود.
The present article seeks to study the possibility of Satan’s impact on physical disease of human with emphasis on verse 41 of chapter Sad and the related narrations. The objective is to find answer to the question whether the devil had a role in various afflictions of Prophet Ayyub (AS), especially his physical illnesses and consequently other human beings, and if so, what is the mechanism? One of the findings of this study is that the devil can certainly affect human through temptations and motivating his/her emotions. When human acts according to satanic temptations, its definitive result will be his physical illnesses. Moreover, the concept and example of the Satan or demons in the language of verses and especially narrations go beyond the jinn devil and includes human demons and vermin that threaten human health such as all kinds of microbes.
Machine summary:
هدف، يافتن پاسخ به اين پرسش است که آيا شيطان در گرفتاريهاي مختلف حضرت ايوب× بهويژه بيماريهاي جسمي او و بهتبع آن ساير انسانها نقشي داشته و اگر چنين است، ساز و کارش چگونه است؟ از جمله يافتههاي اين پژوهش يکي اينکه تأثير شيطان از طريق انگيزش هيجانات رواني و وسوسه انسان به انجام افعالي که نتيجه قطعي آن بيماريهاي جسماني اوست، مسلم است؛ ديگر اينکه دايره مفهوم و مصداق شيطان يا شياطين در زبان آيات و بهويژه روايات فراتر از ابليس جِنّي است و شامل شياطين انسي و موجودات موذي و تهديدکننده سلامت انسان مثل انواع ميکروبها نيز ميشود.
(طباطبايي، 1374: 17 / 317) ب) شبهه سوم، استدلال زمخشري در تفسير کشاف است که چنين نوشته است: بههيچوجه نميتوان اين وجه را پذيرفت که خدا شيطان را بر انبياء خود مسلط کند تا هر گونه بخواهد آن حضرات را آزار دهد و دچار عذاب نمايد، زيرا اگر اين کار نسبت به انبياء جايز باشد، نسبت به پيروان انبياء؛ يعني مردم صالح نيز (به طريق اولي) ممکن است، آن گاه آن کسي که از درگاه خدا رانده شده (شيطان) هيچ مؤمن صالحي را از اين انتقام سالم نميگذارد و همه را بيچاره و هلاک ميکند با اينکه در قرآن کريم مکرر آمده، که شيطان به غير از وسوسه، هيچ دخالت و تأثير ديگري ندارد.