Abstract:
یکی از بحث برانگیزترین آیات قرآن مجید آیه ی «الرّجال قوّامون علی النّساء» است که در نظام حقوقی اسلام به عنوان یکی از ادلّه مهم در بیان احکام حقوقی، مورد استناد واقع شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی در پی بررسی و نقد دیدگاه برتری مردان بر زنان با تکیه بر محتوای این آیه شریفه است. نگارنده پس از بررسی به این نتایج دست یافته است که: قوّامیّت به معنای حق مدیریت داشتن، محافظت کردن و سرپرست خانواده بودن است و در بردارنده ی معنای ولایت و صاحب اختیار بودن نمی باشد. وعلاوه بر آن مسئله قوّامیّت، فقط در رابطه با زوجیّت مطرح بوده و جنس مرد بر جنس زن قوّامیّتی نداشته و قلمروی آن شامل جامعه نبوده بلکه محدود به امور خانوادگی است. مراد از «بما فضّل الله» همان ویژگیهای طبیعی و فطری مانند توانایی بدنی و انجام کارهای سخت و طاقت فرسا است که خداوند بر اساس نقش های متفاوت زن و مرد در نظام خلقت ،برای مرد قرار داده است.
Machine summary:
بررسی و نقد دیدگاه برتری مردان بر زنان با تکیه بر آیه ی«الرِّجالُ قَوّامُون علی النِّساء» ابراهیم رستمی 1 1 استادیارگروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی شیراز چکیده یکی از بحث برانگیزترین آیات قرآن مجید آيه ی «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء» است که در نظام حقوقی اسلام به عنوان یکی از ادلّه مهم در بیان احکام حقوقی، مورد استناد واقع شده است.
از مفسران معاصر علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان معتقد است این آیه ی شریفه در سرپرستی مرد نسبت به همسرش است امّا ایشان به استناد عموم علّت و عمومیّت دلیل نخست یعنی «بما فضّل الله» که مراد از آن برتری در قوه عاقله و فروعات آن مانند توان رزمی، برتری در تحمل سختی ها و انجام کارهای دشوار می باشد، قیومیت را منحصر به امور خانوادگی ندانسته و بیان می نماید که در امور عامه ای که مربوط به زن و مرد است مانند حکومت، قضاوت و ...
نتیجه گیری: با توجه به بررسی های انجام شده می توان نتیجه گرفت که قوّام بودن شوهر بر زن به معنای حق مدیریت و سرپرستی در خانواده است و مرد وظیفه ی حفظ و رعایت مصالح زندگی خانوادگی را در آن محدوده ای که شرع بیان نموده، بر عهده داشته و این با برتری جویی و سلطه طلبی ناسازگار است.
و مسئله قوّامیّت فقط در رابطه زوجیّت مطرح بوده و جنس مردان بر جنس زنان قوّامیّتی نداشته بلکه تنها شوهران بر زنان خود قوّامیّت دارند و قلمرو و محدوده ی این مدیریت و سرپرستی منحصر در خانواده است و امکان تسرّی آن به جامعه وجود ندارد.