Abstract:
یکی از نوآوریهای علامه طباطبایی، نظریه اعتباریات است. این نظریه بر آراء ایشان در زمینههای مختلف تأثیر گذاشته است. یکی از این موارد، تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی است. علامه در این راستا حین بحث از مسائل اجتماعی به نظریه اعتباریات توجه داشته و بسیاری از آنها را بر همین مبنا توجیه و تفسیر کرده است. این تحقیق با روش جستجوی کتابخانهای و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی (توصیفی – تحلیلی) به بررسی تأثیر نظریه اعتباریات علامه در تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی در تفسیر المیزان پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ایشان، در تبیین مسائلی چون پیدایش زندگی اجتماعی انسان، روابط اجتماعی چون اخوت و بنوت و زوجیت، کلام و زبان، قوانین اجتماعی و عقد و عهد و قسم، نظریه اعتباریات را دخالت داده و در برخی موارد دیدگاهی نو و برخلاف دیدگاههای مفسران ارائه کرده است.
One of the innovations of Allameh Tabatabai is the theory of "Non-realistic perception". This theory has influenced their views in various fields. One of these is the interpretation of verses related to social issues. In this regard, while discussing social issues, Allameh has paid attention to the theory of "Non-realistic perception" and has justified and interpreted many of them on this basis. This research has investigated the effect of Allameh "Non-realistic perception" Theory in the interpretation of verses related to social issues in the interpretation of Al-Mizan by using the library search method and using the qualitative content analysis method (descriptive-analytical) and has reached the conclusion that he, in explaining issues such as Genesis Human social life, social relations such as brotherhood, sonship and marriage, word and language, social laws and contracts and oaths, have introduced the theory of "Non-realistic perception" and in some cases has presented a new perspective and contrary to the views of commentators.
Machine summary:
ایـن تحقیـق بـا روش جستجوی کتابخانـه ای و بـا اسـتفاده از روش تحلیـل محتـوای کیفـی (توصـیفی – تحلیلی) به بررسی تأثیر نظریه اعتباریات علامه در تفسیر آیات مربوط به مسـائل اجتمـاعی در تفسیر المیزان پرداخته و به این نتیجه رسیده است کـه ایشـان ، در تبیـین مسـائلی چـون پیدایش زندگی اجتماعی انسان ، روابط اجتماعی چون اخوت و بنوت و زوجیـت ، کـلام و زبان ، قوانین اجتماعی و عقد و عهد و قسم ، نظریه اعتباریـات را دخالـت داده و در برخـی موارد دیدگاهی نو و برخلاف دیدگاه های مفسران ارائه کرده است .
علامه طباطبـایی بـه عنـوان مفسـری کـه در جنبـه هـای مختلف تفسیری سخنانی ابتکاری دارد، در زمینه مسائل اجتماعی نیز به بیان دیدگاه هـا و آراء خود ذیل آیات مربوطه پرداخته است ، علامه در این راستا در بحث از اکثر مسـائل اجتمـاعی به نظریه اعتباریات توجه داشته و بسیاری از آن ها را بـر همـین مبنـا توجیـه و تفسـیر کـرده است .
(طباطبـایی، ١٣٧١: ج ١١٦/٢ و ١١٧) چنانکه مشاهده میشود در این بیان علامه طباطبایی در توجیه چگونگی پیدایش زنـدگی اجتماعی به یکی از علوم اعتباری انسان که از دسته اعتبارات عمومی و قبل از اجتماع اسـت استناد کرده است .
پژوهش در پاسخ به سؤال دوم به این نتیجه رسیده اسـت کـه نظریـه اعتباریـات علامـه طباطبایی در تفسیر و تبیین ایشان از مسائل اجتماعی تأثیری ویژه داشته است که در ادامه بـه صورت خلاصه ذکر میشود: علامه پیدایش زندگی اجتماعی انسان را برخاسـته از یکـی از علـوم اعتبـاری او بـه نـام قریحه استخدام می داند.