Abstract:
سلاحهای کشتار جمعی و آثار مخرب آنها، همواره مورد توجه حقوقدانان در راستای ایجاد موانع حقوقی عدم اشاعه آنها بوده است. چرا که پیامدهای فراوان این سلاحها در جامعه جهانی از هیچ کس پوشیده نیست. مقاله حاضر ضمن پرداختن به ماهیت توافقنامه بینالمللی «برنامه جامع اقدام مشترک» موسوم به «برجام»، در صدد بررسی نقش عدم اشاعه سلاحهای کشتار جمعی در حقوق بینالملل است. در این مقاله پس از بسط فضای مفهومی «برجام»، به اهمیت و نقش آن در عدم اشاعه سلاحهای کشتار جمعی مورد بررسی قرار میگیرد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای صورت پذیرفته است. بنابراین، با توجه به فقدان تعدد کافی در پژوهشهای انجام شده مرتبط با موضوع «برجام» و نیز نظر به تأثیر «برجام» بر حقوق بینالملل حاکم بر عدم اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، از سوی دیگر، پژوهش حاضر با هدف تدوین و احصاء پیامدهای «برجام» بر اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، از نگاه راهبردی به متن توافق و نه محتوای توافق صورت پذیرفت. یافتههای این مطالعه، حاکی از آن است که «برجام» از طریق تعهد و عمل به پروتکل الحاقی و پادمان آژانس بینالمللی انرژی هستهای و یادمانها و اقدامات شفافسازیشده مطرح در متن توافقنامه وین، از طریق کاهش رقابت تسلیحاتی و منع گسترش سلاحهای هستهای بر حقوق بینالملل حاکم بر عدم اشاعه سلاحهای کشتار جمعی تأثیر میگذارد. از این رو این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که: «برجام» از چه طریقی میتواند بر عدم اشاعه سلاحهای کشتار جمعی در حقوق بینالملل تأثیرگذار باشد؟
Weapons of mass destruction and their destructive effects have always been the focus of lawyers' efforts to create legal barriers to non-proliferation, as the consequences of these weapons are far from universal in the international community. This article, while addressing the nature of the international agreement of the Joint Comprehensive Plan of Action, called the "JCPA", ("Barjam" in Persian) seeks to examine the role of non-proliferation of WMDs in international law. In this paper, after expanding the conceptual space of the " JCPA", its importance and role in the non-proliferation of WMDs are discussed. The research method used in this article is descriptive-analytical and data collection is done through library. The findings of this study indicate that "the Brotherhood" through its commitment to and adherence to the IAEA Additional Protocol and Safeguards, and to the clarifications and measures outlined in the context of the Vienna Agreement, by reducing arms competition and non-proliferation on international law. The ruling affects the non-proliferation of weapons of mass destruction.
Machine summary:
با توجه به فقدان تعدد کافی در پژوهشهای انجام شده مرتبط با موضوع «برجام» و نیز نظر به تأثیر «برجام» بر حقوق بینالملل حاکم بر عدماشاعه سلاحهای کشتار جمعی، و اینکه پژوهش حاضر با هدف تدوین و احصاء پیامدهای «برجام» بر اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، از نگاه راهبردی به متن توافق و نه محتوای توافق صورت پذیرفته، نتیجه کلی مقاله نشان میدهد که «برجام» از طریق تعهد و عمل به پروتکل الحاقی و پادمان آژانس بینالمللی انرژی هستهای و پادمانها و اقدامات شفافسازیشده مطرح در متن توافقنامه وین، از طریق کاهش رقابت تسلیحاتی و منع گسترش سلاحهای هستهای بر حقوق بینالملل حاکم بر عدماشاعه سلاحهای کشتار جمعی تأثیر میگذارد.
- معاهدات مربوط به سلاحهای کشتار جمعی که برخی از انواع خاص رفتارها را محدود میسازند، نظیر معاهداتی که آزمایش سلاح را ممنوع کردهاند»(Joyner and Roscini, 2012: 146) با توجه به این انواع معادهدات در حقوق عدماشاعه، در زیر به مواردی که «برجام» میتواند بر عدماشاعه سلاحهای کشتار جمعی تأثیرگذار باشد پرداخته میشود: 1-4- برجام و کاهش سلاحهای کشتار جمعی از طریق ایجاد توازن میان حق و تکلیف طرفداران این رویکرد بر اساس توازن میان حق و تکلیف در چارچوب مقررات بینالمللی معتقد بودهاند جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای به همان میزان که تکلیف خود را در مورد پذیرش نظارت بر فعالیتهایش را انجام میدهد بایستی از کمکهای بینالمللی برای پیش برد اهداف صلحآمیز هستهای برخوردار باشد.