Abstract:
با اینکه صادرات محصولات کشاورزی در ایران از جایگاه مهمی در اقتصاد ملی برخوردار است اما تعاونیهای تولید بخش کشاورزی در زمینه بازاریابی و صادرات محصولات ناموفق بودهاند. هدف مطالعهی حاضر تعیین راهبرد یا راهبردهای مناسب برای بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی تعاونیهای تولید کشاورزی واقع در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو بود. نوع تحقیق کاربردی بوده که به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری شامل مدیران عامل و اعضاء هیئت مدیره تعاونیهای تولید و کارشناسان خبره بود که به شیوه سرشماری 40 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از ماتریسهای داخلی و خارجی و ماتریس تحلیلی SWOT نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدیدهای پیش روی تعاونی اولویتبندی و سپس راهبرد مناسب شناسایی شد. با توجه به نتایج بررسی، در مجموع تعاونیهای تولید در زمینه بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی 12 قوت در برابر 20 ضعف و 13 فرصت در مقابل 13 تهدید داشتند. بر اساس نتایج استراتژی محافظهکارانه- بازنگری برای استفاده از فرصتها و رفع نقاط ضعف شناسایی شد. راهبردهای پیشنهادی عبارت بودند از: استفاده از سرمایهگذاران برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی؛ بهرهگیری از فناوریهای نوین تولید؛ بهکارگیری کارکنان و مدیران متخصص در تعاونیهای تولید؛ اعطاء تسهیلات بانکی با شرایط ویژه به صادرکنندگان محصولات کشاورزی؛ انجام تحقیقات بازاریابی؛ ارتقاء کمی و کیفی محصولات کشاورزی؛ و تأمین بهموقع نهادههای تولیدی
Although the export of agricultural products in Iran has an important role in the national economy, but agricultural production cooperatives have failed in marketing and exporting products. The aim of this study was to determine the appropriative strategies for marketing and exporting of agricultural products in agricultural production cooperatives of Maku Industrial and Trade Free Zone. An applied research was conducted by using a survey method and a questionnaire. The statistical population included directors and members of the board of directors of the two production cooperatives and experts who were 40 people in overall that were studied by the census method. Using internal and external matrices and SWOT analytical matrix, strengths, weaknesses, opportunities and threats facing cooperatives were prioritized and then appropriate strategies were identified. Based on the results, a total of 12 strength versus 20 weaknesses and 13 opportunities against 13 threats were identified. Based on the results, a conservative- revision strategy was identified to use opportunities and eliminate weaknesses. The proposed strategies were: using investors to create processing and complementary industries; Utilization of new production technologies; Employing specialized staff and managers in production cooperatives; Granting banking facilities with special conditions to exporters of agricultural products; Conduct marketing research; Quantitative and qualitative improvement of agricultural products; And timely provision of production inputs.
Machine summary:
براین اساس ، هدف تحقیق حاضر بررسی فرصت ها، محدودیت ها، نقاط ضعف و قوت تعاونیهای تولید منطقه آزاد ماکو و تدوین راهبردها و راهکارهای لازم برای فعال نمودن بخش بازاریابی محصولات کشاورزی، با تأکید بر صادرات ، با استفاده از تحلیل SWOT بود.
قدیری مقدم و نعمتی (١٣٩٠) ازجمله نارساییهای بازاریابی تعاونیهای تولید به موارد زیر اشاره کردند: فقدان تحقیقات بازاریابی و نبود برنامه ریزی جامع بلندمدت تعاونیهای تولید درزمینه بازاریابی در زمان تولید و پس از تولید؛ وجود عوامل واسطه ای و دلالان در هنگام فروش محصول ؛ به کارنگرفتن متخصصان در فرایند بازاریابی و مقوله خریدوفروش محصول ؛ ضعف هماهنگی با سایر شرکت های تعاونی و سازمان های ذیربط ؛ تحصیلات پایین مدیران تعاونی و ناآشنایی آنها با شیوه های بازاریابی و تبلیغات محصول ؛ سیاست های نامناسب و نوسان های قیمتی محصولات بخش کشاورزی؛ ضعف خدمات درزمینه درجه بندی، بسته بندی و فراوری محصول و تولید محصول ثانویه ؛ نبود سردخانه و تسهیلات انبارداری و به تبع بروز ضایعات بالا؛ ضعف بنیه مالی تعاونیها؛ عدم شناخت صحیح تعاونیها از ساختارهای بازارهای محلی و برون محلی و نبود بازارهای هدف ثابت ؛ ضعف در کانال توزیع و انتقال کالا به مصرف کننده ؛ مشکلات مدیریتی و مدیریت منابع انسانی در تعاونی ها.
در این تحقیق ، برای شناسایی ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی تعاونیهای تولید به منظور فعال نمودن آنها در بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی و نیز تعیین راهبردهای لازم از ماتریس SWOT استفاده شد (٢٠٠٧ .