Abstract:
رسیدن به «تمدن اسلامی»، به عنوان هدف متعالی جامعه اسلامی، با مقوله «مهدویت» نسبت مستقیمی دارد و مبانی معرفتی مهدویت نیز به مثابة «ستاره راهنما»، از طریق ترسیم آیندهای دست یافتنی، راهنمای جوامع اسلامی به سوی جامعهای کمال یافته و برخوردار از تمدن آرمانی است. «انتظار انقلابی» که پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح گردید، تاسیس تمدن جدید اسلامی را با هدف زمینهسازی برای ظهور حضرت حجت عجّل الله تعالی فرجه الشّریف به عنوان هدف خود قرار داده است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به گونهشناسی علمی انواع «انتظارفعال» (مناسکی، نظامی و انقلابی) و پس از آن، به تبیین منظومه فکری حضرت آیت الله خامنهای مدّظله درباره انتظار فعال انقلابی و ارتباط آن با تمدنسازی پرداخته و در نهایت تلاش کرده است با محور قراردادن «انسان منتظر»، الگویی مفهومی را بر اساس طی مراحل «انسانسازی»، «جامعهسازی دینی» و «امتسازی» به منظور تحقق «تمدن جدید اسلامی» ترسیم و معرفی کند.
ترتبط عملیة الوصول الی " الحضارة الإسلامیة " والتی تعتبر الهدف المتعالی للمجتمع الإسلامی مع مقولة " المهدویة " بنسبة مباشرة وبطبیعة الحال فإن الأسس والقواعد المعرفیة للمهدویة تکون کذلک بمثابة " النجمة الهادیة والمرشدة " و الطریق الذی یهدی تلک المجتمعات صوب المجتمع المتکامل والتمتع بالحضارة المثالیة وذلک عن طریق رسم المستقبل الواعد والمتحقق . وقد تم طرح " الإنتظار الثوری " وذلک بعد إنتصار الثورة الإسلامیة وجعل تأسیس الحضارة الإسلامیة الجدیدة هدفها المنشود من أجل تهیئة الأرضیة للظهور مولانا الحجة بن الحسن ( عج ) . وتطرقت المقالة وبالإستفادة من الاسلوب الوصفی – التحلیلی فی البدایة الی معرفة التصنیف العلمی لأنواع " الإنتظار الفعال " ( الطقوسی ، العسکری ، الثوری ) ومن ثم تناولت بیان المنظومة الفکریة لسماحة آیة الله السید الخامنئی ( دام ظله ) حول الإنتظار الثوری الفعال وعلاقته بالحضارة وسعت فی النهایة الی رسم وتعریف القدوة المفهومیة وذلک علی اساس إجتیاز مراحل " بناء الإنسان " و " بناء المجتمع الدینی " و " بناء الأمة " من أجل تحقیق " الحضارة الإسلامیة الجدیدة " من خلال جعل محوریة " الإنسان المنتظر " .
Achieving an “Islamic civilization”, as the transcendent goal of Islamic society, has a direct relationship with the issue of “Mahdism. The epistemological foundations of “Mahdism” as the “guiding star”, guide the Islamic societies to a perfect society profiting an ideal civilization by drawing an achievable future. The “revolutionary awaiting”, which was raised after the victory of Islamic Revolution, has chosen the establishment of a new Islamic civilization as its main goal to prepare the ground for the appearance of the Imam of the Time (A.S). The present study, with a descriptive-analytic method, at first deals with the scientific typology of different kinds of “active awaiting” (ritual, military and revolutionary) and then, explains the intellectual system of Ayatollah Khamenei in relation to the revolutionary active awaiting and its relationship with the civilization. And finally, by focusing on the “awaiting person”, it tries to draw and introduce a conceptual model based on the course of the stages of ‘humanization”, ‘religious socialization” and “nation-building” in order to achieve a ‘new Islamic civilization”.
Machine summary:
نقش «انتظار انقلابی» در تحقق تمدن جدید اسلامی، با تاکید بر منظومه فکری آیتالله خامنهای؟مد؟ محمدرضا برزویی امیرحسین عربپور چکیده رسیدن به «تمدن اسلامی»، به عنوان هدف متعالی جامعه اسلامی، با مقوله «مهدویت» نسبت مستقیمی دارد و مبانی معرفتی مهدویت نیز به مثابة «ستاره راهنما»، از طریق ترسیم آیندهای دست یافتنی، راهنمای جوامع اسلامی به سوی جامعهای کمال یافته و برخوردار از تمدن آرمانی است.
پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به گونهشناسی علمی انواع «انتظارفعال» (مناسکی، نظامی و انقلابی) و پس از آن، به تبیین منظومه فکری حضرت آیت الله خامنهای؟مد؟ درباره انتظار فعال انقلابی و ارتباط آن با تمدنسازی پرداخته و در نهایت تلاش کرده است با محور قراردادن «انسان منتظِر»، الگویی مفهومی را بر اساس طی مراحل «انسانسازی»، «جامعهسازی دینی» و «امتسازی» به منظور تحقق «تمدن جدید اسلامی» ترسیم و معرفی کند.
بنابراین، رویکرد تمدنی به مهدویت در نگاه رهبران انقلاب اسلامی و به ویژه از منظر آیتالله خامنهای، رویکردی است حاکی از آن که آموزه مهدویت، بخش مهمی از اندیشه اسلامی است که میتواند از طریق ترسیم آینده وعده داده شده در شکل دادن به جوهره و روح حاکم بر تمدن جدید اسلامی، نقش آفرین باشد و به مثابه «ستارهای راهنما»، راهنمای جوامع اسلامی به سوی جامعه کمال یافته و برخوردار از تمدن آرمانی موعود به شمار آید.
در همین زمینه، مقاله «جایگاه و کارکردهای آموزه مهدویت و انتظار در شکلگیری تمدن نوین اسلامی، از دیدگاه امام خامنهای» (ملایی، 1394)؛ به تمدنسازی اسلامی به عنوان گام بلند زمینهسازی ظهور از دیدگاه رهبر معظم انقلاب و کارکردهای فرهنگ انتظار در جامعه تمرکز کرده است.