Abstract:
در این نوشتار به نقش شاگردان امام صادق (ع) در انتقال علوم به نسلهای بعد، از زوایای مختلف موردبررسی قرارگرفته است، روش مورداستفاده در این تحقیق، کیفی با استفاده از روش کتابخانهای و بهصورت موردی است. تمدن اسلامی یکی از چند تمدن اصلی و تاریخساز بشر است و تاریخنگاران همواره از گذشتههای پر نام و آوازه امپراتوری اسلامی، سیطره مدرن مسلمین و شهرت دانشمندان مسلمان، سخن راندهاند. وجود انحرافات فرهنگی و بدعتهای دینی در عصر امویان، مناسبترین شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را برای انجام فعالیتهای علمی فراهم آورد. در این میان امام صادق (ع) از فرصتهای مناسب عصر خویش بهره جست و توانست با انجام فعالیتهای علمی و فرهنگی مختلف، دانشمندان بزرگی در حوزههای گوناگون به جامعه اسلامی وارد نماید. دانشمندانی که هر یک خود مرجعی مهم در مسائل علمی، فرهنگی و دینی بودند که در این پژوهش به وضعیت علمی برخی از آنان پرداختهشده است.
In this article, the role of Imam Sadegh (AS) students in transmitting science to the next generations has been
studied from different angles. The method used in this research is qualitative using the library method and on a
case-by-case basis. Islamic civilization is one of the few major civilizations and historians of mankind, and
historians have always spoken of the famous past of the Islamic Empire, the modern domination of Muslims and
the reputation of Muslim scholars. The existence of cultural deviations and religious innovations in the Umayyad
era provided the most suitable cultural, social and political conditions for scientific activities. In the meantime,
Imam Sadegh (AS) took advantage of the appropriate opportunities of his time and was able to introduce great
scientists in various fields to the Islamic society by carrying out various scientific and cultural activities.
Scientists, each of whom was an important reference in scientific, cultural and religious issues, some of whom
have studied the scientific status of this study.
Machine summary:
در این میان امام صادق (ع) از فرصتهای مناسب عصر خویش بهره جست و توانست با انجام فعالیتهای علمی و فرهنگی مختلف، دانشمندان بزرگی در حوزههای گوناگون به جامعه اسلامی وارد نماید.
ازآنجاکه این موضوع در هر تمدنی وجود دارد، در پیدایش و شکوفایی تمدن اسلامی نیز علل و عوامل مختلفی نقش داشتند، آنچه در این تحقیق دنبال میشود نقش شاگردان امام صادق (ع) در تمدن اسلامی است، چراکه در تلاشهای علمی آن حضرت در سالهای آغازین تمدن و اهمیتی که دین اسلام به عالمان و دانشمندان داده است بسیار روشن است.
هشام بن حکم همانطور که میدانیم امام صادق (ع) شاگردان بیشماری را در علوم مختلف پرورانیده بود که هرکدام بهنوبه خود تواناییهای خیرهکنندهای را در تمدن اسلامی نشان دادهاند و تأثیرات مهمی در گسترش و تعمیق اسلام برجای گذاشتهاند.
جابر بن حیان در مقام رهبری علمی امام صادق (ع) آنچه بیشتر شایان توجه و تأمل است این است که رهبری آن حضرت در علوم اسلامی منحصر نیست بلکه در سایه دانشهای متنوع مانند نجوم و هیئت و ریاضی و طب و شیمی و علوم دیگر از این قبیل شاگردانی تربیت کرد که در این فنون معروف و مشهورند و زمینه تمدن علمی اسلام را فراهم کردهاند.
جابر بن حیان از شاگردان امام صادق (ع)، اولین کسی است که جنبه مادی و شیمیایی را از جنبه غیرمادی و روحانی در علم کیمیا جدا کرد و شیمی را به معنای جدید پایهگذاری نمود.