Abstract:
بانک مرکزی به عنوان بالاترین مقام پولی کشور برای دستیابی به اهداف خود که مهمترین آن کنترل تورم است به استقلال نیازمند است هر مانعی که عرضه پول را از کنترل بانک مرکزی خارج کند استقلالش را به زیر سوال بردهاست. عنصر اصلی این استقلال هم ایجاد محدودیت اعتبار برای دولت است به گونه ایکه جلوی استقراض آزادانه از بانک مرکزی را بگیرد. مهمترین دلیلی که دولت از بانک مرکزی استقراض میکند کسری بودجه است. این پژوهش به بررسی اثر رانت منابع طبیعی، توسعه سیاسی و اثر تعاملی آنها بر استقلال بانک مرکزی در کشورهای صادرکننده نفت میپردازد. به همین منظور ما از روش دادههای پانل برای داده های سالانه مربوط به 25 کشور بهرهمند از رانت نفتی و طی سالهای 2000 – 2012 استفاده خواهیم کرد. نتایج پژوهش اثرات منفی و معنادار رانت نفت و همبن طور رانت کل منابع طبیعی بر استقلال بانک مرکزی در کشورهای مورد مطالعه را تأیید می کنند. با این وجود نتایج آماری تاثیر معنادار رانت گاز و رانت جنگل بر استقلال بانک مرکزی را تأیید نمی کنند. علاوه بر آن یافتهها نشان میدهند که اگرچه کیفیت نهادهای سیاسی تأثیر مثبت بر استقلال بانک دارند ولیکن اثر تعاملی رانت نفت و توسعه سیاسی بر استقلال بانک مرکزی منفی است. این نتیجه دلالت بر آن دارد که راتت های نفت تأثیر مثبت نهادهای سیاسی بر استقلال بانک مرکزی را تضعیف می کنند.
Machine summary:
اثر رانت منابع طبيعي و توسعه سياسي براستقلال بانک * مرکزي: شواهدي از کشورهاي صادرکننده نفت 1 سجاد فرجي ديزجي استاديار گروه توسعه و برنامه ريزي اقتصادي دانشکده مديريت و اقتصاد، دانشگاه تربيت مدرس 2 حسين صادقي دانشيار گروه توسعه و برنامه ريزي اقتصادي دانشکده مديريت و اقتصاد، دانشگاه تربيت مدرس 3 زهرا لطفي کارشناس ارشد اقتصاد انرژي دانشکده مديريت و اقتصاد، دانشگاه تربيت مدرس تاريخ دريافت ١٣٩٨/١١/١٤تاريخ پذيرش ١٣٩٩/٦/٣١ چکيده بانک مرکزيبه عنوان بالاترين مقام پوليکشوربرايدستيابيبه اهداف خودکه مهم ترين آن کنترل تـورم است به استقلال نيازمنداست هرمانعيکه عرضه پول راازکنترل بانک مرکزيخارج کنداستقلالش رابه زيرسوال برده است .
Maxwell Fry(١٩٩٨)بـه بررسـيرابطـه کسـريبودجـه دولـت واسـتقلال بانـک مرکـزي پرداخته است وداده هاي٧٠کشوردرحال توسعه رادرسال هـاي١٩٩٥-١٩٧٢مـوردمطالعـه قـرار داده است وبه اين نتيجه رسيده است که سياست هـايمـاليدرکشـورهايدرحـال توسـعه اسـتقلال بانک مرکزيرامحدودکرده است ورابطه معکوسيبين استقلال بانک مرکـزيوکسـريبودجـه دولت وجوددارد.
Asgari (٢٠١٠)به تاثيراستقلال بانک مرکزيبرنظام مـديريت نقـدينگيبـرايايـران و٢١ کشورصادرکننده نفت طيسال هاي١٩٩٤تا٢٠٠٨پرداخته اندبه اين منظورمـدل اقتصـادسـنجي درقالب داده ايتابلوييوشاخص GMTمورداستفاده قرارداده اندکه نتايج بـه دسـت آمـده ازايـن تحقيق بيانگرآن است که کشورهايصادرکننده بادرجه استقلال ضعيف ترهنگـام افـزايش قيمـت نفت باسياست هايانبساطيدرقالب رشدبالاينقدينگيروبه روميشونددرحاليکه نتايج تخمـين برايکشورهايصادرکننده نفت بادرجه استقلال قويترنشـان دهنـده آن اسـت کـه ايـن گـروه از کشورهاهنگام افزايش قيمت نفت ميتوانندسياست هايپوليکنترل شده تريراانتخاب کنند.
اين نتيجه نشان دهنده آن است که بهبودکيفيت نهادهـايسياسـي همواره به بهبوددروضعيت استقلال بانک مرکزيمنجرميگردد.