Abstract:
سید الشعرا لبیبی از شاعران آخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری، قصیدهای دارد با مطلع «چو دل برکندم از دیدار دلبر/ نهادم مهر خرسندی به دل بر» این قصیده اولین قصیدۀ شناختهشده از لبیبی است که محل بحثهای فراوان توسط عوفی، رضاقلی خان هدایت، ملک الشعرا بهار، دبیرسیاقی و ابراهیم قیصری بوده است. در مقالاتی که رشحۀ قلم هریک از این افراد بوده زوایایی از حیات و شاعری لبیبی نمایانده شده است، این محققان و در صدر ایشان بهار دریافتهاند که انتساب این قصیده به فرخی و منوچهری به خطا بوده است و هریک تلاش کردهاند تا ریشۀ این خطا را بیابند، اما همگی در شناساندن منبع اصلی این قصیده و منبع انتساب آن به فرخی و منوچهری به خطا رفتهاند. در این مقال به بررسی منبع اصلی قصیدۀ لبیبی و صورت کامل این قصیده خواهیم پرداخت، صورتی که بیش از یافتهها و اشارههای نگارندگان و یادکنندگان شناختهشده از این قصیده است.
Machine summary:
اين قصــيده در واقع رائيه اي است با مطلع : چـــو برکنـــدم دل از ديـــدار دلبـــر نهــادم مهــر خرســندي بــه دل بــر اين قصـيده اول بار در لباب الالباب طي ۳۳ بيت ذکر شـده اسـت ، سـپس اوحدي بلياني در عرفات العاشـقين ۳۲ بيت آن را از روي نســخه اي که از لباب الباب عوفي در اختيار داشــته ١ در تذکرٔە خود بي ذکر منبع اخذ آورده اســت ، پس از او رضـاقلي خان هدايت در مجمع الفصـحا به ذکر اين قصـيده ذيل احوال فرخي سـيسـتاني ميپردازد (هدايت ، ۱۲۸۸ ق .
ضمن مقاله اي با عنوان قصيدٔە لبيبي به اين رائيۀ او پرداخته و در ضمن آن به همۀ منابع مذکور در بالا اشـاره کرده اسـت ، جز آنکه عرفات العاشقين را از قلم انداخته و در ضمن اين مقاله به نسخه اي از ّ مجموعۀ دواوين منوچهري و عنصـري اشـاره ميکند که در تملک لسـان الملک سـپهر بوده و وي ۵۶ بيت اين قصـيده را در صفحات بياض ميان دو ديوان با ذکر انتساب اين قصيده به فرخي و منوچهري آورده است .
در همۀ اين منابع سخن از انتساب قصيدٔە رائيه به نام لبيبي و يا منوچهري است ، جز آنکه سپهر در نسخۀ خويش قصـيده را ميان دو ديوان منوچهري و عنصـري درج کرده ؛ بنابراين انتسـاب آن به فرخي از کجا نشـأت گرفته اسـت ؟ اين پرسـشـي اسـت که با بررسـي تذکرٔە خلاصـة الاشـعار و زبدة الافکار اثر ميرتقي الدين کاشـاني (ح .