Abstract:
جستجو در متون فلسفی می تواند به دو صورت جستجوی لفظی و مفهومی انجام پذیرد، اما جستجوی لفظی به تنهایی نمی-تواند خواسته محققین را برآورده کند، و حتما نیاز است امکاناتی برای جستجوی مفهومی در متون فراهم شود، بر این اساس یکی از ابزارهای دستیابی به این مهم ابزار معاجم موضوعی است، تا بتواند ما را تا حد زیادی به نتایج جستجوی مد نظر پژوهشگران را نزدیک کند.
در این نوشتار سعی می شود چگونگی تحلیل محتوای متون فلسفی بصورت موضوع، نمایه، کلیدواژه و سیستم های جانبی(مشترکات، مترادفات، مرتبطات و ....) در معاجم موضوعی و اهمیت فوق العاده ی آنها در راستای آسان سازی و دقت هر چه تمامتر در تحقیق و پژوهش در قالب جستجوی مفهومی برای پژوهشگران و محققان علوم فلسفی و حکمت و تولید علم از این طریق، بحث شود.
Machine summary:
در زمانۀ ما نيز با توجـه بـه پيشـرفت هـاي شـگرفي کـه در حوزه هاي فناوري اطلاعات صورت گرفته است ، لزوم استفاده از اين امکانات براي بسترسازي در جهت توليد علم از ضروريات انکارناپذير است که معاجم موضوعي براي تحقق اين مهم اهميت فراواني دارد و بايد بـيش از پـيش مورد توجه قرار گيرد.
براي نمونه مراحل کار در معاجم موضوعي را ميتوان به اين صورت نشان داد: 2 تصوير شمارة ١ / همان گونه که در تصوير مشاهده ميشود، سطر اول ، چکيده يا موضوعي است که محققان با توجه به متن ، کـه آدرس آن هم در آخرين سطر همين تصوير ديده ميشود، به دست آورده و مرقوم داشته اند.
همان طور که اشاره شد و شما هم تأييد مـيکنيـد، بعضي از متون با قلمي دشوار نگارش يافته است (مانند قبسات مير دامـاد)، بـه گونـه اي کـه فهـم آن شـايد بـراي بسياري از طالبان و حتي محققان فلسفه و منطق دشوار باشد؛ اما محققان ما با تحليل متن و ارائه چکيده اي روان از آن ، متن را قابل فهم تر ميکنند که اين خود ميتواند شرح خوبي براي آن متن باشد.
پس همان طور که اشاره شد، نمايه عهده دار جست وجوي مفهومي است و به همين دليـل ، نمايه ها شما را به جايي از متن رجوع ميدهند که مفهوم و تعريفي از موضوع مورد نظرتان در آن ارائه شده باشـد؛ چه لفظ آن موضوع در آن متن باشد و چه نباشد، که اين با توجه به گستردگي متون فلسفي و الفاظ و مفاهيم آنهـا، صرفه جويي زماني بسياري براي پژوهشگران در پي خواهد داشت .