Abstract:
باورها و اعتقادات، از جمله پدیدههای کارکردی هستند که بر زندگی کنشگران اجتماعی تاثیر میگذارند. آموزه «انتظار» از جمله باورهای دارای کارکرد است که از طریق ایفای نقشهای گوناگون به بازتولید و استمرار حیات دین و جامعه دینی کمک میکند. تبیین کارکردهای این آموزه از منظر آیتالله العظمی خامنهای بهعنوان اندیشمندنی دینی که خود بر اساس همین آموزه در بالاترین سطح رهبری جامعه اسلامی به ایفای کنشگری فعال مشغولاند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. مولف در این نوشتار کوشیده تا به بررسی و تحلیل کارکردهای اجتماعی آموزه انتظار از منظر مقام معظم رهبری بپردازد. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای است. یافتهها حاکی از این است که آیتالله خامنهای ضمن کارکردی دیدن آموزه «انتظار»، به عناصر ذیل بهعنوان کارکردهای اجتماعی انتظار اشاره نمودهاند: کارکرد امیدآفرینی، امکانپذیری و ضرورت مبارزه با ظلم، ایجاد آمادگی برای تغییر، عدم رضایت از وضعیت موجود، عاملیت پیشرفت و نظارتپذیری.
Machine summary:
یافتهها حاکی از این است که آیتالله خامنهای ضمن کارکردی دیدن آموزة «انتظار»، به عناصر ذیل بهعنوان کارکردهای اجتماعی انتظار اشاره نمودهاند: کارکرد امیدآفرینی، امکانپذیری و ضرورت مبارزه با ظلم، ایجاد آمادگی برای تغییر، عدم رضایت از وضعیت موجود، عاملیت پیشرفت و نظارتپذیری.
با توجه به جایگاه مهم این سیاستمدار بزرگ در ساختار اقتدار مبتنی بر دین از یک سو، و برخورداری ایشان از پایگاه علمی در اندیشه دینی از سوی دیگر، واکاوی کارکردهای آموزه انتظار از منظر ایشان از اهمیت بسیاری برخوردار است.
اشتیاق برای وضعیت برتر و بالاتر: از نظر ایشان، «انتظار بهمعنای اشتیاق انسان برای دسترسی به وضعی برتر و بالاتر است و این حالتی است که بشر همیشه باید در خود حفظ کند و پیوسته در حال انتظار فرج الهی باشد» (بیانات مقام معظم رهبری، 5/دی/1375).
8. عدم یأس از آینده: آیتالله خامنهای معتقدند: آن ملتی که به آینده امید دارد، میداند که روزگار ظلم و ستم و زورگویی و تجاوز و طغیان و استکبار، با همه حجم عظیمی که امروز در جهان به وجود آورده است، یک روزگار تمامشدنی است و دورانی خواهد رسید که قدرت قاهرة حق، همة قلههای فساد و ظلم را از بین خواهد برد و چشمانداز زندگی بشر را با نور عدالت منور خواهد کرد؛ معنای انتظار دوران امام زمان این است (بیانات مقام معظم رهبری، 30/بهمن/1370).
کارکردهای اجتماعی آموزه انتظار از منظر آیتالله خامنهای پیش از این گذشت که آموزة «انتظار» از منظر مقام معظم رهبری، پدیدهای کارکردی است.
از منظر مقام معظم رهبری، یکی از کارکردهای مهم آموزه مهدویت، ایجاد روحیه تسلیمناپذیری هم در سطح کنشگران جامعه و هم در سطح نظام اجتماعی است.