Abstract:
قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع دین اسلام، دارای چهارچوب روشنی برای دعوت دینی در گفتار و رفتار است و سیره پیامبر اسلام نیز با این چهارچوب قرآنی همسو است، ولی کشورگشاییهای برخی حاکمان مسلمان و تبلیغات مغرضانۀ اسلام هراسان این تصویر روشن را غبارآلود کرده است. در این پژوهش آیات قرآن و سیره پیامبر اسلام به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین حق آزادی مذهبی در دعوت دینی و ارتباط جهاد با آن مشخص شده است. براساس نتایج، دعوت به دین مبتنی بر بصیرت، حکمت، موعظه و جدال احسن است و اگر کسی از پذیرش این دعوت سر باز زد، تا زمانی که امنیت مسلمانان را تهدید نکرده، از حق آزادی مذهبی برخوردار است و باید با ویرفتار مسالمت آمیز شود. در این میان جهاد فی سبیل الله جنبۀ دفاعی داشته و برای حراست از جان و مال امت اسلامی پایه گذاری شده است. آیاتی از قرآن که به قتال با غیرمسلمانان دستور داده است، ناظر بر تبلیغ دین به زور شمشیر نیست؛ بلکه هدف ایجاد امنیت اجتماعی در برابر تهدیدهای دشمن است و سیره رسول اکرم نیز با اینرویکرد قرآنی همسو است.
As the most important source of Islamic religion, the Holy Qur'an has a clearframework for inviting to religion in speech and behavior, and the manner of Islam’sProphet is also consistent with this Quranic framework. but conquests some Muslimrulers in the pretext of Islam spreading on one hand, and hostility propaganda ofIslamophobians on the other has hazy this clear image, as It is necessary to explainthe principles of the Qur'an and the Prophet's manner about this. In this study, theverses of the Quran and manner of Islam’s Prophet were investigated by descriptiveanalyticmethod and the principles of invitation to religion were specified. Accordingto the results of this study, invitation to the religion is based on insight, wisdom,preaching and best disputations; and if one of them wasn’t accept this invitation, he ismust treated peacefully, until don’t menace the security of the Muslims. In themeantime, Jihad has a defensive aspect and has been legislated for the protection ofthe life and property of the Muslims. Verses from the Qur'an, ordered to fightingagainst non-Muslims, are not directed to the propaganda of religion with the sword,but the purpose in these verses is to create societal security against enemy threats,and manner of Islam’s prophet matches this.
Machine summary:
آثار زیادی نیز در این زمینه نوشته شده و در آنها اصول اسz می حاکم بر روابط میان مسلمانان و غیرمسلمانان مورد بررسی قرار گرفته است ، اما در بسیاری از این مقاله ها، یا قوانین حقوقی چون ازدواج ، قصاص ، دیه و ارث بررسی شدهاند (موسوی مبلغ ، ١٣٧٤: ٢٤٢- ٢١١)، و یا دستورات اسz م در ارتباطات سیاسی میان حکومت های اسz می و غیراسz می مورد حق آزادی مذهبی در دعوت دینی و ارتباط با جهاد با تأکید بر قرآن و سیره پیامبر اسلام (ص ) واکاوی قرار گرفته است (احمدی و صالحی ، ١٣٨٣: ٦٠-٥١).
در این باره باید به دو نکته توجه کرد: نخست آنکه بسیاری از این سرایا تک نفره بوده یا کمتر از پنج نفر در آن شرکت داشتند و پیامبر آنان را به سوی قومی گسیل حق آزادی مذهبی در دعوت دینی و ارتباط با جهاد با تأکید بر قرآن و سیره پیامبر اسلام (ص ) میداشت (حمیری، بیتا، ج٢: ٦٤١-٦٠٩) و روشن است اعزام این تعداد برای پیکار و تحمیل دین نبوده ، بلکه برای تبلیغ و تبیین اسz م یا آگاهی از اوضاع قبایل اطراف بوده است و در منابع تاریخی با عنوان «البعوث و السرایا» از آن یاد شده است (إبن کثیر، ١٤٠٧ق ، ج٤: ١٧٨؛ طبری، ١٩٦٧م ، ج٣: ١٥٤).
تعدادی از این سریه ها نیز در برابر اهل کتاب بوده اند که در ادامه بررسی خواهند شد؛ بنابراین نه تنها در سیره پیامبر اسz م (ص ) اجبار مشرکان به اسz م و دستور کشتن آنان به جرم بت پرستی یافت نمی شود، بلکه میتوان موارد بسیاری از رأفت و مهربانی را در برابر غیرمسلمانان مشاهده کرد که یکی از نمونه های بارز آن در روز فتح مکه است .