Abstract:
ساقینامه یکی از گونههای شعر پارسی است که بیشتر در قالب مثنوی و در بحر متقارب مثمّن محذوف سروده شده است و شاعر در آن با مخاطب قرار دادن ساقی و مغنّی دلیل فرا خواندن آنها را بازگو میکند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ساقینامهی نظامی گنجهای است. در این راستا ضمن بررسی دلایل فرا خواندن ساقی، تصاویر مورد استفادهی شاعر از می و میگساری، تعداد واقعی ابیات ساقینامه و مغنّینامهی نظامی و انگیزهی او از سرایش اینگونه شعر مورد بررسی قرار میگیرد. تکنیک مطالعه در این مقاله تحلیل محتوا ست و مطالب و شواهد مورد نظر به شیوهی کتاب خانهای و سند کاوی گردآوری شده است، نتیجه نشان میدهد با این بررسی میتوان به درک درستتر از ساقینامهی نظامی دست یافت.
Saghinameh (bacchanalian verse) is one of the varieties of Persian poetry which has been mostly composed in the form of mathnawi and in bahre motaghareb mothamman mahzoof, and the poet while addressing saghi (cupbearer) and the moghanni (singer), he recounts the reasons why he summons them. The aim of the present research is to analyze Nezami Ganje'e's Saghinameh in which the reasons for summoning saghi (cupbearer), the poet's images about wine and drinking it, the real number of verses in Nezami's Saghinameh and moghanninameh and his motive for composing this kind of poetry will be discussed. The method of study in this paper is the analysis of content, and its supporting evidence has been collected via library research and text analysis. The results demonstrate that it is probable to achieve better understanding of Nezami's Saghinameh through this analysis.
Machine summary:
١دانشيار گروه زبان و ادبيّات دانشگاه کردستان ٢دانشجوي دکتري زبان و ادبيّات فارسي دانشگاه پيام نور مرکز تهران مقدمه : ساقي نامه يکي از گونـه هـاي شـعر پارسـي اسـت کـه اغلـب در قالـب مثنـوي و در بحـر متقارب مـثمّن محـذوف يـا مقصـور سـروده شـده اسـت کـه «در آن شـاعر بـا خواسـتن باده از سـاقي و تکليـف سـرودن و نـواختن بـه مغنـي مکنونـات خـاطر خـود را دربـاره ي دنيــاي فــاني و بــي اعتبــاري مقــام و منصــب ظــاهري و کــج روي چــرخ و ناهنجــاري روزگارو نگوني بخت و بي وفـايي يـارو جفـاي اغيـارو دورويـي ابنـاي زمـان و صـفاي اهل دل و مذمّت زاهدان ريـايي و ماننـد ايـن هـا ظـاهرو آشـکار مـي سـازدو در ضـمن بيان اين مطالـب کلمـات حکمـت آميـز و عبـرت انگيـز نيـز بـر آن مـي افزايـد.
ساقي نامـه ي نظـامي ، همـان طـور کـه پـيش تـر بـه آن اشـاره شـد، در واقـع دو بيـت آغــازين داســتان هــاي شــرفنامه و مغنــي نامــه دو بيــت آغــازين داســتان هــاي خردنامــه (اقبال نامه ) هستند که مؤلف تـذکره ي ميخانـه بـا سـليقه ي شخصـي خـود ايـن ابيـات را بــا يــک ديگــر تلفيــق و بــدون رعايــت تــوالي و ترتيــب آن هــا،بــا ابيــاتي ديگــر کــه ســاختاري کــاملا متفــاوت بــا ايــن نــوع ســروده هــا دارنــد، در هــم آميختــه و از آن منظومه اي مستقل به نام ساقي نامه ترتيب داده است .