Abstract:
حقوق از نقطه نظر جامعه شناختی ، عبارت از امتیازی است که شخصی در
جامعه داراست و م نشا چنین حقی می تواند ناشی از قانون، قرارداد و یا عرف و
در مفهوم عام به حقوق مدنی و سیاسی و « شهروندی » عادت باشد . مقوله
تعهداتی که همه اعضای یک جامعه باید نه تنها به طور رسمی بلکه به عنوان
زمانی « شهروندی » یکی از واقعیت های زندگیشان داشته باشند ، اشاره دارد و
تحقق می یابد که همه افراد یک جامعه از کلیه حقوق مدنی و سیاسی برخوردار
باشند و به فرصت های مورد نظر زندگی دست یابند . کلام و سیره امام علی (ع)
که تفسیر و تفصیل وحی الهی و آموزه های والای انسانی است ، موضوع حقوق
و وظایف شهروندی را در سطحی فراتر از برداشت های مادی و اومانیستی یا
ناسیونالیستی مکاتب بشری مطرح نموده و به همه ابعاد زندگی و وجود انسان ،
حتی زوایای نهفته روح آدمی توجه خاص می نماید و از منظر ارزش های
انسانی که محور مشترک تمامی ادیان الهی است، بدان می نگرد
Machine summary:
کلام و سيره امام علي (ع ) که تفسير و تفصيل وحي الهي و آموزه هاي والاي انساني است ، موضوع حقوق و وظايف شهروندي را در سطحي فراتر از برداشت هاي مادي و اومانيـستي يـا ناسيوناليستي مکاتب بشري مطرح نموده و به همه ابعاد زندگي و وجود انسان ، حتي زواياي نهفته روح آدمي توجـه خـاص مـي نمايـد و از منظـر ارزش هـاي انساني که محور مشترک تمامي اديان الهي است ، بدان مي نگرد .
ک به : انوري ، حسن ، فرهنگ بزرگ سخن ، تهران ، نشر سخن ، ١٣٨١، صص ١٩- ٤٦ لغاتي همچون «حر» و «آزاده » براي شناخت افرادي که داراي برخي آزادي هـا و حقـوق بودند، وجود داشته است ، ولي نمي توان اين مفـاهيم را کـه بـراي شـناخت غيربردگـان کاربرد داشته و ناظر بر وضعيت شخصي افراد بوده است را برابر با شـهروندي دانـست که معطوف بر وضعيت فرد در ارتباط با قدرت سياسي مسلط مي باشد.
اگر ببخشم مرگ موجب نزديکي من است به خداي باري –و اگر شما ببخـشيد- براي شما نيکوکاري ، پس ببخشيد آيا دوسـت نمـي داريـد کـه خـدا شـما را بيـامرزد؟» (صالح ، نهج البلاغه ، همان ، ص ٣٧٨) ٥-٣) احترام به حقوق افراد جامعه با توجه به اينکه علي بن ابي طالب به کرامـت و ارجمنـدي انـسان بـاور دارد و حقـوق انسان ها را محترم مي شمارد، به واليان ، فرماندهان و کارگزاران خـراج و سـاير مـأموران خويش توصيه مي کند که در همه حال حقوق مردم را رعايت کنند و علاوه بر ايـن ، در بخشي از فرمان حکومتي خود به مالک مي فرمايـد: «قلبـت را از محبـت و رحمـت بـه رعيت و لطف به ايشان لبريز کن » (صـالح ، نهـج البلاغـه ، ترجمـه شـهيدي ، ١٣٦٨، ص .