Abstract:
بخش کشاورزی بزرگترین مصرفکنندهی آب (%95-90) است، بنابراین استفادهی پایدار از منابع آبی محدود در این بخش اهمیت بالایی دارد. با کمی کردن پایداری آب کشاورزی بر اساس نظریههای اقتصادی میتوان از پایداری به عنوان شاخصی در مدیریت نظامهای کشاورزی استفاده کرد. روش به کار رفته در مورد مسایل مربوط به پایداری سیستمهای کشاورزی، برنامهریزی غیرخطی با مدل برنامهریزی کسری چند هدفی است که شاخصهای مختلف را با فرض وزنهای مساوی، مقایسه و بررسی میکند. به دلیل اهمیت میزان آب مصرفی کشاورزی، شاخصهای پایداری نسبت درآمد ناخالص به استفاده از آب (06/ 3 و 53/0) و نسبت اشتغال به استفاده از آب (265/ 0 و 072/ 0) در دو سناریو در سال زراعی (86- 1385) شهرستان مرودشت به دست آمد. کاهش آب مصرفی محصولات از طریق فنآوریهای جدید آبیاری و افزایش راندمان آبیاری در واحد سطح برای افزایش این شاخصها، نشاندهندهی حرکت در جهت پایداری آب کشاورزی است.
Sustainable use of limited water sources has great importance in agriculture sector as the largest water consumer (90-95 percent). According to economic theories, we can use stability as an index in agricultural systems management by quantifying agricultural water stability. Multipurpose non-linear fractional programming model is applied method of studying sustainability of agricultural systems that evaluates and compares different indexes imposing equal weights. Because of the importance of the agricultural consuming water rate, stability indexes of ratio of gross income to water usage (3.06, 0.530) and ratio of employment to water usage (0.265, 0.072) were calculated in two scenarios in agricultural year 2006-07 in Marvdasht town. Crop water consuming may be reduced through new irrigation technology and increasing irrigation efficiency that in turn increase these indexes and indicates movement in agricultural water stability.
Machine summary:
محاسبه ي شاخص هاي پايداري آب کشاورزي توسط مدل برنامه ريزي کسري (مطالعه ي موردي شهرستان مرودشت ) سيد نعمت اله موسوي و فريبا قرقاني تاريخ دريافت : ١٣٨٧/٨/١٥ تاريخ پذيرش: ١٣٨٧/١١/١٨ چکيده بخش کشاورزي بزرگترين مصرفکنندهي آب (%٩٥-٩٠) است ، بنابراين استفادهي پايدار از منابع آبي محـدود در اين بخش اهميت بالايي دارد.
____________________________________________________ 1-Ecological Footprint 2-Surplus Bio-capacity measure 3-Environmental Sustainability Index 4-Wellbeing Index 5-Human Development Index 6-Gross Domestic Product ١٤٨ در اين مطالعه همانند الگوي لارا و ميناسيان (١٩٩٩) از دو شاخص نسبت درآمد ناخـالص به آب مصرفي و نسبت اشتغال به آب مصرفي براي محاسبه ي پايـداري اسـتفاده شـد.
١٥٠ (به تصویر صفحه رجوع شود) منبع : اداره ي جهاد کشاورزي مرودشت محاسبه ي مقادير موجود با استفاده از کاليبره کردن مدل هدف اين بخش ، محاسبه ي ميزان آب و کود مورد نياز براي الگوي کـشت اسـت کـه تـابع هدف بيشينه درآمد ناخالص و محدوديت ها شامل محدوديت هاي سطح زير کـشت هريـک از محصولات، محدوديت کود و محدوديت آب است .
مساله ي ارايه شده در جدول (١) مساله ي برنامه ريزي خطي چندهدفي اسـت کـه سـه هدف بيش ترين درآمد ناخالص و اشتغال و کمينه کردن آب مصرفي با محدوديت هاي مشترک زمين و کود و سطح زيرکشت فعلي محصولات منطقه در آن ديده ميشود.
سناريوي اول: محاسبه ي شاخص پايداري با فرض استفاده از همه ي زمين موجود در اين حالت فرم برنامه ريز کسري براي دو تابع به صورت زير است که مقادير هر يـک از توابع صورت کسر، بالاترين يا بيش ترين درآمد و اشتغال ميباشد و مخرج کسر همان کم تـرين ١٥٤ آب مصرفي محصولات کشاورزي است .