Abstract:
نوسان نرخ ارز و در پی آن نوسان قیمتهای نسبی، با ناپایدار کردن شرایط اقتصادی و افزایش تورم موجب افزایش نااطمینانی در عرصه تجارت خارجی میشود، که از پیامدهای آن میتوان به کاهش حجم تجارت، سرمایهگذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی اشاره کرد. در این پژوهش به منظور ارزیابی اثر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران نخست معادله رفتاری نرخ ارز با الگوهای ARMA تبیین و آنگاه با انجام آزمون و اطمینان از نامتقارن بودن اثر شوکهای ارزی، شاخص نااطمینانی نرخ ارز از الگوی TGARCH استخراج شد. پس از آن اثر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران با استفاده از الگوی جوهانسون-جوسیلیوس (VECM) و دادههای دوره زمانی 1390-1362 برآورد شد. نتایج نشان میدهد که ضریب شاخص نااطمینانی نرخ ارز (14/ 0-)، منفی و از لحاظ آماری معنیدار میباشد. لذا افزایش نوسان نرخ ارز در بلندمدت، وخامت تراز تجاری بخش کشاورزی ایران را در پی خواهد داشت. علاوه بر این افزایش درآمد ناخالص شریکان تجاری ایران و نرخ ارز حقیقی، موجب بهبود، و در مقابل افزایش درآمد ناخالص داخلی ایران، موجب کاهش تراز تجاری در بلند مدت میشود. بنابر نتایج الگوی تصحیح خطا، نااطمینانی نرخ ارز در کوتاهمدت نیز وخامت تراز تجاری بخش کشاورزی را به دنبال دارد. اثر کوتاهمدت دیگر متغیرها بر تراز تجاری همانند اثر بلندمدت آنها است. همچنن ضریب ECM (39/ 0-) نشان میدهد که در هر دوره 39 درصد شوکهای وارده در کوتاهمدت به سمت مقادیر تعادلی بلندمدت تعدیل مییابد.
Exchange rate Fluctuations and consequently relative price fluctuations, through making economic conditions unstable and increasing inflation, increase uncertainty in the field of foreign trade that it causes such consequences as reducing volume of trade, foreign direct investment and economic growth. In this study to investigate the effect of exchange rate uncertainty on Iran's agricultural trade balance, first through ARMA model, Behavioral equation of exchange rate was explained and then by doing test and making sure of asymmetric shock effect, the index of exchange rates Uncertainty was obtained through TGARCH pattern. Then long run equilibrium relationship was estimated through Johansen-Juselius and for the period of 1983-2011. The results show the index of Exchange Rate Uncertainty, according to TGARCH Model, is significantly negative in long run so higher the exchange rate uncertainty, worse the agricultural trade balances. In addition an increase in the GDP of business partners and real exchange rate improves the trade balance, while an increase in Iran GDP worsens it in the long run. Also the results of Error Correction Model show that the fluctuations of the exchange rate in the short run have a significant negative effect on the agricultural trade balance while the effect of the other variables is the same with long run. Furthermore the coefficient of ECM is -0.39, so in each period 39 percent of the shocks in the short run are adjusted to long run.
Machine summary:
در زمینه اهمیت و تأثیر نرخ ارز و نوسان مربوط به آن ، بر اقتصاد بخش کشاورزی، به عنوان یکی از بخش های تأثیرگذار اقتصادی، نیز بررسیهای مختلفی توسط مرتضوی و همکاران (١٣٩١)، مهرابی و جاودان (١٣٩٠)، محمدی و همکاران (١٣٩٠)، عرب مازار و قاسمیراد (١٣٨٨) و کریمی و زیبایی (١٣٨٧) صورت گرفته است که نتایج آنها نشان میدهد نرخ ارز و نااطمینانی آن از مسیرهای مختلفی بر متغیرهای کلان اقتصادی این بخش اثر گذاشته و رفاه تولیدکننده و مصرف کننده و در نتیجه رفاه جامعه را متأثر میسازد.
در این پژوهش نیز، پس از انجام آزمون و تشخیص متقارن و یا نامتقارن بودن اثر شوکها، شاخص نااطمینانی نرخ ارز از طریق الگوی مناسب استخراج میگردد و سپس با استفاده از الگوی جوهانسون –جوسیلیوس اثر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران بررسی میشود.
جدول (٤) نتایج آزمون نامتقارنی شوکها (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع :یافته های تحقیق در این پژوهش برای برآورد اثر نامتقارن شوکهای مثبت و منفی نرخ ارز، از الگوهای TGARCH و EGARCH استفاده شده است .
جدول (٧) نتایج آزمون های تعیین الگو و مرتبه همگرایی جوهانسون -جوسیلیوس در سطح ٥% (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های تحقیق نتایج به دست آمده از برآورد رابطه بلندمدت تراز تجاری بخش کشاورزی ایران ، بر اساس شاخص نااطمینانی استخراج شده از الگوی TGARCH در جدول (٨) منعکس شده است .
جدول (٩) الگوی تصیح خطای برداری (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : یافته های تحقیق نتیجه گیری و پیشنهادها در این پژوهش ، اثر نااطمینانی نرخ ارز بر تراز تجاری بخش کشاورزی ایران بررسی شده است .