Abstract:
شرکت زیگلر در صنعت فرش ایران سرمایهگذاری گسترده انجام داد و از نامنشانهای فرش در دورۀ قاجار به شمار میرفت. این شرکت با تأسیس شعبههای مختلف در ایران به مرکزیت سلطانآباد، به واردات منسوجات و صادرات کالاهایی همچون فرش، ابریشم، تریاک و پنبه دست زد. این شرکت در دوران حیات خود در ایران که از دورۀ ناصرالدین شاه شروع و تا دورۀ رضا شاه به طول انجامید، مشکلات عدیده داشت. این پژوهش با روش تحلیلی انتقادی و با تأکید بر اسناد آرشیوی در پی بررسی این مشکلات و چالشها در دورۀ قاجار و بهدنبال پاسخ به این پرسشها است که شرکت زیگلر چه مشکلات امنیتی و سرمایهگذاری در ایران داشت؟ آیا این مشکلات را میتوان در ادامۀ مشکلات حقوقی سرمایهگذاری در ایران تحلیل کرد؟ فعالیت شرکت زیگلر چه تأثیری در طرح و بافت فرشهای سنتی ایران بر جای گذاشت؟ نتایج تحقیق نشان میدهند که شرکت زیگلر با مسائلی مختلف همچون مشکل جابهجایی کالا بهعلت وجود راههای ناامن و فقدان نظام بانکی مواجه بود. همچنین فساد اقتصادی و دیوانی، دخالت نیروهای موازی و ناآرامیهای انقلاب مشروطیت، روند کار شرکت را با بحران مواجه کرد.
Machine summary:
در اين مناطق به صورت تاريخي قبايل ترک ساکن بودنـد که در قالي بافي سنتي چيره دست بودند، نيروي کـار ارزان داشـتند و بـا احشـام متعـدد، پشـم فراوان توليد ميکردند که مواد خام توليد فرش به شمار ميرفت ؛ بنـابراين سـلطان آبـاد قبـل از اينکه توسط بازرگانان شرکت زيگلر شناسايي شود، محلي براي تـأمين قـالي هـاي دسـت بافـت ارزان و مقرون به صرفۀ تاجران تبريز بود (حشمتي رضوي، ١٣٨٧: ٧٥).
بايد توجه داشت که واردات اين رنگ ها چند سال بود که در نقـاط مختلـف ايـران انجـام ميشد و اسناد نشان ميدهند که ديگر شرکت هاي چندمليتي فعال در صنعت فـرش داخـل ايران به واردات رسمي و غيررسمي رنگ هاي مصنوعي دست ميزدند (ساکما، شناسـۀ سـند ٢٤٠/٣٢٤٦، برگ ١٣-١، ١٢٩٩ق .
/ ١١٩ 10 9 / / / / 5 / 4 / / / 3 / / 1 0 راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي راه هاي يزد و کرمانشاه بندرعباس تبريز لرستان فارس تهران خوزستان اصفهان سلط ان آباد کرمان 1 نمودار شمارٔە ١: آمار سرقت هاي اموال شرکت زيگلر در دورٔە قاجار (منبع : داده هاي استخراجي پژوهشگر از اسناد وزارت امور خارجه ايران ) حدود ١٢٠٠ سند آرشيوي در وزارت امور خارجۀ ايران در مورد شرکت زيگلر وجود دارد که بخشي مهم از اين اسناد، فهرست شکايت ها و اعتراض هاي شرکت زيگلـر بـه وزارت امـور خارجه و سفارت انگلستان دربارٔە سرقت هاي جاده اي اموال شرکت و اعـادٔە غرامـت از دولـت ايران بابت ضررهايي بود که به آن وارد شده بود.