Abstract:
عدم ایفای برخی وظایف زوج مانند انفاق یا برقراری روابط جنسی (نشوز زوج)، سبب تزلزل رابطه زناشویی شده و موجبات اضرار زوجه را فراهم میآورد. باوجود اشارات قرآن، روایات و فقه امامیه، این امر در قوانین موضوعه و رویه قضایی ایران چندان شناخته شده نیست. درصورتیکه زوج بهموجب عقد نکاح تعهدی در برابر زوجه داشته باشد و باوجود توانایی بر انجام آن از این کار خودداری ورزد، میتوان او را ناشز دانست. ترک انفاق، خودداری از برقراری رابطه جنسی، سوء مقاربت، بداخلاقی و ... مصادیقی از نشوز زوج هستند. در قوانین فعلی برخلاف تعهدات مالی که تخلف از آنها ضمانت اجراهای مؤثر و حتی مجازات را در پی دارد، در خصوص تعهدات غیرمالی مانند ترک رابطه جنسی باوجود توانایی زوج، ضمانت اجرای مؤثری پیشبینی نگردیده است. با تکیه بر مقررات فعلی میتوان نشوز زوج را از موجبات عسر و حرج زوجه تلقی کرد و حتی پا را فراتر نهاد و زوج ناشز را به دلیل نقض تعهد کلی حسن معاشرت الزام به انجام تکالیف یا طلاق نمود و از بلاتکلیفی زوجه پیشگیری نمود. با شناسایی نهاد نشوز زوج در قانون و تعیین مصادیق و ضمانت اجرای آن می توان این نهاد را در حقوق موضوعه نیز به رسمیت شناخت.
Husband who do not perform certain duties such as payment or sexual relations, cause marital maladjustment and ultimately causes the wife to be dammaged. Despite the attention to this subject in Qur'an, traditions and Shia jurisprudence, it is not well known in Iran's laws and jurisprudence.when a husband does not perform his duties while he has ability to do so, there is a disobedience. Refuse to pay or to have sex, abusing sexuality, being indifferent etctra are examples of disobedience. In current laws financial obligations have been guaranteed by effective performance and even punishment, but there is no guarantee for effective implementation of non-financial obligations such as having sex. On the other hand, on the basis of the current rules, it can be considered that the husband's disobedience leads to distress and constriction of his wife. And on the other hand, this is the violation of the general obligation of Good companionship, so judges for Preventing uncertainty and suspension of wife, can issue divorce, even without proof the distress and constriction. It is also possible to take a more fundamental step by identifying the disobedience in Iranian law, specifying the examples and guaranteeing its implementation.
Machine summary:
از سوی دیگر این پرسش نیز مطرح میشود که چگونه میتوان متصور بود که قانون گذار تکلیفی را به عهدٔە کسی گذارد و نتوان الزام به انجام آن را از دادگاه درخواست نمود؟ به عنوان نتیجه میتوان نشوز زوج را عدم انجام تکالیف مقرر در شرع و قانون از سوی زوج نسبت به زوجه تعریف نمود صرف نظر از اینکه مفهوم طاعت یا عدم طاعت مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به اشارٔە آیۀ مذکور به دو مفهوم نشوز و اعراض ؛ برخی در تفاوت نشوز و اعراض بیان کرده اند که نشوز آرام ناگرفتن و ترفع و استعلاست و از جهت مرد میباشد و آنچه از جهت زن است خلع میباشد و اعراض را عدول و برگردیدن دانسته اند (ابوالفتوح رازی، ۱۳۶۵: ۱۳۲) و نیز گفته شده است نشوز آن است که مرد خود را از زن برتر بداند به دلیل کینه یا کراهتی که نسبت به زن دارد به خاطر تمیزی یا پیری و سن یا نظایر آن و اعراض به معنای برگرداندن صورت یا رویگردانی از برخی منافعی است که زن از شوهر میبرد و در صورت ترس از تحقق این دو (علم به وقوع آن ها) حرجی نیست بر آن دو که صلح نمایند مبنی بر اینکه زن از روزش صرف نظر نماید یا از برخی حقوق واجبش که به عهدٔە مرد است مانند نفقه و لباس و...