Abstract:
اغلب سیاستهای مالیاتی مبتنی بر نحوه تصمیمگیری مالیاتدهندگان براساس مدلهـای اقتصـادی کلاسیک بنا نهاده شده است. اما بررسیها نشان میدهد مدلهای تصمیمگیری متعارف که فارغ از بنیانهای روانشناسی_اجتماعی و تنها براساس مولفههـای اقتصـادی طراحـی شـدهانـد نمـیتوانـند، تحولات و نحوه دقیق عملکرد تصـمیمگیـران را تبیـین کننـد. تمایل ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﻳﻜﻲ از روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺟﻬﺖ ارﺗﻘﺎی ﻛﺎراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎنهای ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ. اﻫﺪاف اﻳﻦ روﻳﻜﺮد زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ آن را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮده و ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮد درآورد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تمایل به پرداخت مالیات با استفاده از ابزارهای اقتصاد رفتاری است. برای رسیدن به این منظور ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﻣﻴﺎن واحدهای تولیدی دارای 50 نفر شاغل و بیشتر شهرک صنعتی سمنان رﻓﺘﺎر تمایل به پرداخت مالیات را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدهد. یافتهها نشان میدهد که جز دو مفهوم اقتصاد رفتاری سایر معیارهای اقتصاد رفتاری همچون اثر مالکیت، حسابداری ذهنی، اثر لنگر و حساسیت به انصاف و... به نحو مطلوبی میزان تمایل افراد را به پرداخت مالیات توضیح میدهد و لذا چنانچه دولت در وصول مالیات توجه ویژهای به معیارهای اقتصاد رفتاری داشته باشد میتواند شاهد استقبال بیشتر مودیان هم در میزان مالیات پرداختی و هم در به موقع پرداخت نمودن آن باشد.
Most tax policies are based on how taxpayers make decisions based on classical economic models. However, the studies show that the conventional decision-making models that are independent of the foundations of social psychology and they are designed only based on economic components, cannot explain the changes and the precise way of decision makers. The tax tendency is one of the most important approaches to improve the efficiency of tax organizations. The goals of this approach are achieved when it can properly identify and control the factors affecting it. The aim of this study is to investigate the willingness to pay taxes using behavioral economics tools. Therefore, the questionnaires were distributed among the production units located in Semnan industrial town with 50 workers or more to examine the taxpayers tendency to pay taxes. The findings show that there are two implications of behavioral economics, other measures of behavioral economics such as ownership effect, subjective accounting, anchor effect, fairness and etc, explain the willingness of individuals to pay taxes. Therefore, if the government pays special attention to the criteria of behavioral economics in collecting taxes, the most taxpayers are willing to pay the right amount of tax timely.
Machine summary:
تمکین مالیاتی به عوامل متعددی بستگی دارد که اقتصاددانان بیشتر به عوامل اقتصادی )مانند نرخ مالیات ، میزان درآمد مشمول مالیات مؤدی ، احتمال حسابرسی مالیاتی و به خصوص جرایم مالیاتی ( پرداخته اند اما پژوهش های روان شناختی نشان می دهد که متغیرهای درونی نظیر داشتن سطحی از دانش در زمینه قوانین مالیاتی ، نگرش مؤدیان نسبت به دولت و وضع مالیات ، ارزش های فردی ، ارزش های اجتماعی ، عدالت و انگیزشی تمایلت نیز به اندازه عوامل اقتصادی با اهمیت هستند، در این رابطه کشورهای توسعه یافته عوامل اقتصادی )عوامل خارجی ( و عوامل روانشناختی و رفتاری )عوامل درونی ( عوامل توامان را مورد توجه قرار می دهند، و از این رو موفقیت آنها در مقایسه با کشورهای در حال توسعه که عمدتا به عواقب اقتصادی توجه دارند بیشتر است )٢٠١٢ ,Ghoreishi &Almasi, Marjani (.
سایر مطالعات داخلی به صورت خلصه به شرح زیر می باشد: مطالعاتی که توسط Sadeghi and Shakibaei )2001(, Jafari Samimi and Hamzei )1384(, Milani and Akbarpour )1391(, ٢٠١٣( Samadi and Tanabandeh ,)٢٠١٣( Hadian and Tahvili به بررسی علل و عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی ، آثار آن و برآورد میزان آن پرداخته شده است .
The Effect of Tax Morale on Tax Compliance: Case Study Isfahan City, Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 23 )75( , 231ĝ262 )Persian(.