Abstract:
قافیه در شعر فارسی، از دیرباز تا دورة مشروطه و در عمل، تا نیمسدة گذشته، یکی از کلیدیترین عنصرهای شعر فارسی بهشمار میآمده است. در نیمسدة اخیر نیز اگرچه قافیه بهظاهر رنگ و رخ گذشتة خویش را ندارد، هنوز در ادبیات فارسی جلوهگری میکند و نقش آن کمرنگ نشده است. پژوهشگران علم قافیه، کارکردها و نقشهایی را برای قافیه ذکر کردهاند که عمدة این نقشها در کتابها و مقالهها ذکر شده است. یکی از این نقشها که این مقاله بدان پرداخته، نقشی است که قافیه در نشان دادن گویش و لهجة شاعران دارد. در سرزمین ایران، از قدیمترین ایام تاکنون، لهجهها و گویشهای زیادی رایج بوده است که هنوز هم در گوشه و کنار این کشور بدان تکلّم میکنند. شاعران و نویسندگان بزرگ زبان فارسی، دارای لهجهها و گویشهای خاصّ خود بوده وآنها را وارد شعر فارسی کردهاند. از آنجایی که ما امروزه آن تلفّظ و لهجه را بهطور دقیق در دست نداریم و خطّ فارسی هم در ثبت مصوّتها ناتوان است، در مواردی، متوجّه گویش و لهجة شاعران نمیشویم؛ چون آنها را با تلفّظ امروزینشان میسنجیم. از این رو قافیه در ثبت تلفّظ واژهها نقشی تعیینکننده دارد؛ بنابراین قرار گرفتن واژهها در قافیه، یکی از روشهایی است که میتوان از طریق آن، به گویش و لهجة شاعران پی برد. این پژوهش درصدد است به نقشی بپردازد که قافیه در نشان دادن گویش و لهجة شاعران برجسته دارد.
Rhyme, in Persian poetry, from ancient times to the constitutional period and in practice, up to half a century ago, has been one of the key elements of Persian poetry. Even in the last half of the century, although rhyme does not seem to have the color and appearance of its past; But it is still reflected in our literature. It is one of the methods that can be used to pronounce words with almost certainty. It is a rhyme. Through this awareness, we also discover the dialects that poets have. It is clear that many dialects and dialects have been common in the territory of Iran, which are still spoken in the corners of this vast country. Because the Persian script does not reflect the correct pronunciation of words; Rhyme can help us in this regard. In addition to the correct pronunciation of words, dialects, and poets' dialects in the rhyme of their poems, the other role of rhyme is to pay close attention. Sometimes dialects and dialects may be very obvious. Like the couplets of Babataher, or poems written by Hafez and Saadi in Shirazi dialect. But in some cases, rhymes in the poems of poets are subject to a certain accent, and since that pronunciation and accent is not available now, it becomes difficult to understand that accent and requires more reflection that we can understand these accents and dialects with the help of rhyme. This research seeks to address the role that rhyme plays in showing the dialect and accent of prominent poets
Machine summary:
بررسي نقش قافيه در نشان دادن گويش هاي محلي و منطقه اي شاعران طاهره قاسمي چکيده قافيه در شعر فارسي، از ديرباز تا دورٔە مشروطه و در عمل ، تا نيم سدٔە گذشته ، يکي از کليديترين عنصرهاي شعر فارسي به شمار ميآمده است .
شاعران و نويسندگان بزرگ زبان فارسي، داراي لهجه ها و گويش هاي خاص خود بوده وآن ها را وارد شعر فارسي کرده اند.
از اين رو قافيه در ثبت تلفظ واژه ها نقشي تعيين کننده دارد؛ بنابراين قرار گرفتن واژه ها در قافيه ، يکي از روش هايي است که ميتوان از طريق آن ، به گويش و لهجۀ شاعران پي برد.
قافيه در ثبت تلفظ واژه ها نقشي تعيين کننده دارد؛ از اين رو قرار گرفتن واژه ها در قافيه که اين مقاله بدان پرداخته ، يکي از روش هايي است که به وسيلۀ آن ميتوان به گويش و لهجۀ شاعران پي برد.
تلفظ ديگر واژه ها علاوه بر مواردي که ذکر شد، در ديوان شاعران کهن ، به ويژه شاعران سدٔە چهارم تا هشتم ، شاهد واژه هاي زيادي هستيم که براساس گويش محلي و منطقه اي شاعران هستند و چون اين واژه ها در جايگاه قافيه قرار گرفته اند، تلفظ آن ها ثبت شده است .
يکي از اين نقش ها که در اين مقاله بدان پرداخته شده ، نقشي است که قافيه در نشان دادن گويش و لهجۀ شاعران دارد.
شاعران زبان فارسي، داراي لهجه ها و گويش هاي خاص خود بوده و اين گويش ها را وارد شعر فارسي کرده اند.