Abstract:
سابقه و هدف: سوءهاضمه شکایت شایعی است که علل زیادی مانند علل گوارشی و دارویی و... میتواند مسبب آن باشد. در بیشتر بیماران مراجعهکننده با نشانههای مختلف سوءهاضمه، هیچگونه اختلال ساختاری توجیهکننده علائم دیده نمیشود؛ به همین دلیل این اختلال در مطالعات نوین، سوءهاضمه عملکردی نامیده میشود. در طب ایرانی به اختلالات هضمی اهمیت فراوانی داده میشود. هدف این مطالعه، علتشناسی اختلالات هاضمه از منظر طب ایرانی است.
مواد و روشها: این تحقیق، یک بررسی متون است که حاصل جستجو در کتابهای معتبر طب سنتی ایران در محدوده زمانی هشتصد سال (از قرن چهارم تا قرن دوازدهم هجری قمری) است. در ابتدا مطالب مرتبط با اختلالات هاضمه با کلیدواژههای هضم و سوءهضم استخراج شد. سپس بعد از طبقهبندی اطلاعات و تحلیل محتوایی بین یافتههای طب سنتی و مطالعات نوین، مقایسه و مطالعۀ تطبیقی انجام شد.
یافتهها: علل اختلالات هاضمه بر اساس طب سنتی ایران به علل داخل بدنی و خارج بدنی تقسیم میشود که با علل موجود در مطالعات جدید مشابهت زیادی دارد. در بررسی اشکال آسیبشناسی اختلالات هاضمه از منظر طب سنتی مشخص شد که اشکال مختلف این اختلالات شامل تاخیر حرکت معده، تسریعی، تشنجی و شکل ارتعاشی بافت معده است.
نتیجهگیری: علل سوءهاضمه در کتب طب سنتی بهنحوی مورد تایید مطالعات روز است. بررسی تطبیقی در مورد عوامل ایجادکنندۀ اختلالات هاضمه، نشاندهنده وسعت دانش و توجه به جنبههای مختلف سلامت انسان از دیدگاه طب سنتی ایران است. در این دیدگاه علل مختلف غذایی، روحی، روانی و عضوی میتواند سبب ایجاد این شکایت شایع شود.
Background and Purpose: Dyspepsia is a common complaint. Many reasons can cause dyspepsia such as gastrointestinal disorders or drugs. Almost always, the disease is called Functional Dyspepsia (FD) in modern medicine, because no structural or organic disorder accompany with it. This study was designed to investigate pathophysiological reasons of dyspepsia in Persian Medicine.
Methods and Materials: This study was done by searching and evaluating valid books of 10th to 18th centuries. At first, chapters and paragraphs about dyspepsia were reviewed. Then, comparing Persian medicine content with modern medicine literature was done. Keywords of digestion and indigestion were used to search the chapters.
Results: Causes of dyspepsia in Persian medicine are classified into internal and external causes which are in concordance with modern medicine classification. Delayed gastric motility, accelerating, impulsive and vibratory forms are pathophysiological types of dyspepsia in Persian medicine.
Conclusion: All dyspepsia causes mentioned in Persian medicine books are also confirmed by findings of modern medicine. This indicates the vast knowledge and the comprehensive consideration devoted to all aspects of human health by Persian medicine practitioners. Persian medicine considers organic, dietary, and psychological reasons as causes for dyspepsia