Abstract:
امروزه زندگی انسانی به انواع سازمانهای گوناگون گره خورده است. تحقق آسایش و رفاه در زندگی منوط به عملکرد صحیح سازمانها است. یکی ازموانع اساسی در تحقق این امر، رشد فزاینده فساد اداری است. مسلماً ایجاد سازمان اخلاقی میتواند به رفع این معضل کمک شایانی کند. از آنجاکه یکی از اهداف اساسی بعثت پیامبر اسلام(ص) تکمیل مکارم اخلاق در بین امت بوده و آیات فراوانی با مضامین اخلاقی وجود دارد، بر آن شدیم تا الگوی اخلاق سازمانی مبتنی بر آیات منتخب قرآن کریم را طراحی کنیم. این مطالعه به روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرائی بر روی آیات شش سوره مائده، یوسف، نور، إسراء، احزاب، و حجرات صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان میدهد تمرکز بر ویژگیهای فردی (پایداری، شجاعت و تدبیر)، هنجارهای اجتماعی( مشورت، قدرشناسی)، و خطمشی سازمانی(آموزش، حمایت سازمانی، اجرای عدالت، برنامهریزی، شایستهسالاری، نظارت) میتواند باعث آثار مثبت فردی(بلوغ اقتصادی، مسئولیتپذیری، تقوا، اعتماد به نفس) و اجتماعی(معاشرت صحیح، همکاری و تعامل، امنیت) شود. بدینترتیب توجه به مقولات این الگو میتواند اثرمثبتی بر کاهش فساد اداری در سازمانها داشته باشد. به محققین علاقهمند در این حوزه پیشنهاد میشود این الگو را در سازمانها اجرا کنند و نتایج پیادهسازی آنرا با روشهای کمّی بسنجند.
Today, human life is tied to a variety of organizations. Achieving comfort and well-being in life depends on the proper functioning of organizations. One of the main obstacles to achieving this is the growing administrative Corruption. Certainly, the creation of an ethical organization can be of great help in resolving this problem. Since one of the main goals of the mission of the Prophet of Islam is to complete the virtues of morality among the people and there are many verses with moral themes, we decided to design a model of organizational ethics based on selected verses of the Holy Quran. This study was conducted by qualitative research method of inductive content analysis on the verses of six surahs of Maeda, Yusuf, Noor, Esra, Ahzab, and Hojorat. The results of the study show a focus on individual characteristics (sustainability, courage and resourcefulness), social norms (consultation, appreciation), and organizational policy (training, organizational support, justice, planning, meritocracy, Supervision) can have positive personal (economic maturity, responsibility, piety, self-reliance) and social (proper companionship, cooperation and interaction, security) effects. Thus, paying attention to the categories of this model can reduce corruption in organizations. Researchers interested in this field are suggested to implement the designed model in organizations and evaluate the results of its implementation by quantitative methods.
Machine summary:
طراحی و تبیین الگوی اخلاق سازمانی از منظر قرآن کریم (بررسی آیات شش سوره مائده ، یوسف ، نور، إسراء، احزاب ، و حجرات ) هاجر معمایی بیژن عبدالهی سعید جعفرینیا سیدمحمدحسین موسویپور چکیده امروزه زندگی انسانی به انواع سازمان های گوناگون گره خورده است .
ضرورتی که محقق را به طراحی الگوی اخلاق سازمانی مبتنی بر قرآن کریم سوق داد، این مسأله بود که با توجه به حکومت اسـلامی ایـران و قـوانین حـاکم در کشـور، ماننـد؛ فرمان هشت ماده ای رهبری در جهت مبارزه با فسـاد در نظـام اداری و اقتصـادی کشـور(خامنه ای، ١٣٨٠)، قوانین مجازات اسلامی، مجـازات اعمـال نفـوذ بـرخلاف حـق و مقـررات قـانونی، تشـدید مجازات مرتکبین ارتشاء، ممنوعیت تصـدی بـیش از یـک شـغل ، رسـیدگی بـه تخلفـات اداری، و ارتقای سلامت اداری (قلیپور، ١٣٩٢: ٣٤٧)، هم چنان فساد اداری در سازمان هـای ایـران مشـهود و نگران کننده است .
White & Lam {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همان طور که پیش از این مطرح شد اخلاق سازمانی با در برداشـتن اخـلاق کـاری، حرفـه ای و اداری و با تاکید بر نقش فرد در پیاده سازی اخلاق به عنوان موضوع اصلی مطالعه اسـت .
تعاریف مقولات اولیه در ابعاد اخلاق سازمانی برگرفته از آیات قرآن کریم {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} براساس جدول شماره (٣) اخلاق سازمانی مبتنـی بـر قـرآن کـریم شـامل ؛ ارزش هـای فـردی و اجتماعی مبتنی بر دین مبین اسلام است که مورد پذیرش از سوی افراد معـرف سـازمان اسـت و در استخدام ، ارزیابی و ارتقاء سازمانی مورد توجه قرار میگیرد.