Abstract:
بیمه بعنوان یکی از مهمترین و اثربخشترین بخشهای اقتصاد کشور شمرده میشود. نظام بیمه تکافلی به منظور ایجاد تنوع در نهادهای مالی و جلبنظر مسلمانان در جهت رفع شبهات مطروحه از جانب فقهای مسلمان و همچنین جذب سرمایه ارائه گردیده است. ایران بیش از دو دهه است که از بانکداری اسلامی بهرهمند است ولی در صنعت بیمه هنوز از مدل متعارف بیمهای در جهان استفاده میکند. از آنجائیکه هر طرح مالی باید هم از نظر اسلامی بودن و هم از نظر کارآمدی بررسی شود، این مقاله به بیان کارآمدی آن پرداخته است. با بررسی آسیبشناسی سیاستگذاری نظام بیمه تکافلی در صنعت بیمه ایران و میزان تاثیر آن بر توسعه اقتصادی کشور با استفاده از مدل نظریه اجتماعی، این سوال مطرح میشود که نظام بیمه تکافلی در راستای افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور تا چه اندازه میتواند در توسعه اقتصادی ایران تاثیرگذار باشد؟ به نظر میرسد بیمه تکافل میتواند بعنوان یک بیمه مکمل نه جایگزین در صنعت بیمه کشور کارایی داشته باشد و در رقابت با کشورهای اسلامی و اروپایی تاثیر مثبتی بر توسعه اقتصادی ایران داشته باشد. در همین رابطه یافتهها نشان میدهد که نظام بیمه تکافلی می-تواند تا حدودی بعنوان مکمل نه جایگزین بیمه متعارف در صنعت بیمه در ایران مورد استفاده قرار گیرد و باتوجه به اینکه تامین امنیت اجتماعی و اقتصادی امت مسلمان نیازمند الگوی بیمهای جایگزینی است که مورد تایید قرآن و سنت باشد، باید در مقابل ریسکهای پیشبینی نشده یا فجایع از امنیت نسبی برخودار باشند.
Machine summary:
در همین رابطه یافتهها نشان میدهد که نظام بیمه تکافلی میتواند تا حدودی بعنوان مکمل نه جایگزین بیمه متعارف در صنعت بیمه در ایران مورد استفاده قرار گیرد و باتوجه به اینکه تأمین امنیت اجتماعی و اقتصادی امت مسلمان نیازمند الگوی بیمهای جایگزینی است که مورد تأیید قرآن و سنت باشد، باید در مقابل ریسکهای پیشبینی نشده یا فجایع از امنیت نسبی برخودار باشند.
لذا یافتههای این تحقیق نشان میدهد که نظام بیمه تکافلی تا چه اندازه میتواند بعنوان مکمل نه جایگزین بیمه متعارف در صنعت بیمه در ایران مورد استفاده قرار گیرد و باتوجه به اینکه تأمین امنیت اجتماعی و اقتصادی امت مسلمان نیازمند الگوی بیمهای جایگزینی (شاخهای از سیاست بیمهای متعارف) است که مورد تأیید قرآن و سنت باشد و باید در مقابل ریسکهای پیشبینی نشده یا فجایع برخودار باشند.
خواستگاه و چگونگی پیدایش تکافل اگرچه بیان زمان دقیق و قطعی آغاز فعالیتهای بیمهای در تاریخ اسلام مشخص نیست اما براساس ماهیت قرارداد بیمهای امروزی میتوان چنین استنباط کرد که فعالیتهای بیمهای از پیش از ظهور پیامبر اسلام (ص) در عربستان شناخته شده است و از آن زمان تا آغاز قرن 19م تدریجا توسعه یافتهاند در این زمان وکیلی حنفی بنام ابنعابدین (1836-1784) اولین دانشمند مسلمانی بود که به بررسی معنا، مفهوم و مبنای اصول بیمه: عبارتند از اصل حسن نیت، اصل نفع بیمهای، اصل جانشینی، اصل جبران خسارت (غرامت)، اصل خطر (ریسک)، اصل احتمال (عسگری، 1398: 39).