Abstract:
پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت بر تابآوری و بهزیستی روانشناختی مبتلایان به HIV صورت گرفت. این پژوهش نیمهآزمایشی و از جمله طرحهای پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ مبتلایان به HIV+ بود که در بازۀ زمانی مهر تا بهمن ۱۳۹۷ به مرکز بیماریهای رفتاری تهران مراجعه کرده بودند. از جامعۀ مذکور ۴۵ نفر به شیوۀ نمونهگیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل هر کدام ۱۵ نفر) جای گرفتند. یکی از گروههای آزمایش تحت ۸ جلسۀ درمان ۱۲۰ دقیقهای پذیرش و تعهد و گروه دیگر تحت ۸ جلسۀ درمان ۱۲۰ دقیقهای درمان متمرکز بر شفقت (CFT) قرار گرفتند. گروه گواه هیچ مداخلهای دریافت نکرد. برای سنجش داوطلبان از پرسشنامۀ تابآوری Conner & Davidson (2003) و بهزیستی روانشناختی Ryff (1989) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از آمار توصیفی و برای استنباط آنها از تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی سیداک استفاده گردید. یافتهها حاکی از آن بود که هر دو درمان میتوانند بر تابآوری و بهزیستی روانشناختی مبتلایان به HIV+ تاثیر بگذارند (۰۵/۰>P)؛ با این حال در متغیر تابآوری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد تاثیر بیشتری داشته است که چنین تفاوتی در بهزیستی روانشناختی مشاهده نشد (۰۵/۰>P).
The aim of this research was to compare the effect of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) and Compassion Focused Therapy (CFT) on resiliency and psychological well-being of Individuals diagnosed with HIV. The method of this research was semi-experimental and included with pretest- posttest study with two experimental and one control groups. The statistical population included all the referrers to Tehran center of behavioral disorders in the period of Oct 2017 to Feb 2018 diagnosed with HIV positive. Afterward, 45 subjects selected voluntarily and randomly divided into 3 groups. One of the experimental groups underwent ACT for 8 Session of 120 minutes and another received 8 sessions of 120 minutes of CFT. The control group did not receive any intervention. To evaluate the participants, Connor and Davidson Resiliency (2003) and Ryff (1989) Psychological well- being scale were used. In order to analyze the data, descriptive statistics, and for deduce, Covariance analysis and Sidak follow-up tests were used. The results showed that both therapies positively affected the tolerance and psychological well-being of those suffering from HIV positive (p<0.05). However, the effect on the tolerance variable of ACT was more noticeable, an effect that was not observed with such intensity in CFT (p<0.05).
Machine summary:
این موضوع در حالی است که ابتلا به HIV+ با تابآوری (Betancourt, Meyers-Ohki, Stulac, Elizabeth Barrera, Mushashi et al, 2011) و بهزیستی روانشناختی (Xu, Yan, Duan, Wang, Rou et al, 2009) پایین نیز در ارتباط است.
تابآوري در واقع توانایی سازگاري با عوامل تنشزا در مواجهه با مصیبتهاست (Rigles, 2017؛ Haglund, Nestadt, Cooper, Southwick & Charney, 2007) که به صورت یک مهارت قابل یادگیری است (Rutter, 2008) و سازوکارهای آن ارتباط بین درد و پیامدهای آن را تعدیل میکند (Smith, Dalen, Wiggins, Tooley, Christopher & Bernard, 2008)؛ به عبارت دیگر، افراد تابآور و سرسخت میتوانند بر انواع اثرات ناگوار چیره شوند (Davydov, Stewart, Ritchie, & Chaudieu, 2010)، توانایی بیشتری در حل مشکلات داشته باشند (Betancourt et al, 2011) و به شرایط نامطلوب واکنش بهتری نشان دهند تا بهزیستی روانشناختی خود را حفظ کنند (Arrivillaga, Arroyave & Salcedo, 2014).
از این رو امروزه طیف زیادی از مداخلات روانشناختی بر متغیرهای تابآوری (Seyyedjafari, Motamedi, Mehradsadr, Olamaie Kopaei & Hashemian, 2017) و بهزیستی روانشناختی (Taghvaeenia & Delavarizadeh, 2017؛ Hosein Abadi, Pourshahryari & Zandipour, 2017) صورت میگیرد و تمام این مطالعات ارزشمندند؛ اما با توجه به مشکلات روانشناختیای که در زندگی مبتلایان به HIV وجود دارد (Skinta et al, 2015) نیاز به مطالعۀ روشهای جدیدتر و مقایسۀ میزان اثربخشی آنها بر این دو متغیر در بین افراد دارای بیماریهای مزمن مثل HIV احساس میشود.
فرضیههای این پژوهش عبارت بودند از: 1) بین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت بر تابآوری و بهزیستی روانشناختی مبتلایان به HIV تفاوت وجود دارد.