Abstract:
گروههای اسلامی از بازیگران تحولات دهه 1990 در آسیای مرکزی بودهاند. این گروهها به بهرهگیری از ریشههای عمیق باورها و تمایلات اسلامی در منطقه، تلاشهای وسیعی را سازمان داده اند. سوال پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و گردآوریشده با اسناد کتابخانه این است که بنیادگرایی اسلامی چه تاثیر بر امنیت در آسیای مرکزی دارد؟ فرضیه پژوهش در پاسخ به سوال مطرحشده این است که بنیادگرایی دینی عامل اصلی در تاثیرگذاری بر امنیت آسیای مرکزی نیست؛ ولی نفوذی مشخص را برای خود حفظ میکند. عامل اسلامی نخست در سیاست داخلی کشورهای آسیای مرکزی و دوم در همسایگان بلافصل نقش دارد.
Islamic groups have been instrumental in the 1990s
developments in Central Asia. Taking advantage of the deep
roots of Islamic beliefs and tendencies in the region, these
groups have organized extensive efforts. The question of the
present study, which is descriptive-analytical and collected with
library documents, is what effect does Islamic fundamentalism
have on security in Central Asia? The research hypothesis in
response to the question is that religious fundamentalism is not
the main factor influencing the security of Central Asia; But it
retains a certain influence. The Islamic factor first plays a role
in the domestic politics of Central Asian countries and second
in the segregated neighbors.
Machine summary:
در اين جهت ، از آنجا که بيشتر کشورهاي اين حوزه اسلامي، سني بودند، اين گمان از دو دهه قبل در مورد خطر افزايش بنيادگرايان در اين منطقه وجود داشت ؛ زيرا کشورهاي اين حوزه يعني ترکمنستان ، تاجيکستان ، ازبکستان و قرقيزستان در مجاورت افغانستان قرار دارند و در طول سه دهه اخير، با رشد بنيادگرايان اسلامي مواجه بوده اند، به ويژه اين که وجود طالبان و سپس حضور القاعده در افغانستان و پاکستان تقويت انديشه بنيادگرايان اسلامي آسياي ميانه را باعث شده است .
بي شک وجود دولت هاي اقتدارگرا در بيشتر کشورهاي حوزه آسياي ميانه و نبود فرهنگ سياسي مشارکت پذير، باعث شد تا مخالفان سياسي، به بنيادگرايان نظير القاعده بيشتر توجه کنند؛ نهادهاي رسمي و غيررسمي عربستان نيز کوشيده اند تا با تبليغ وهابيت در اين مناطق ، گسترده نفوذ معنوي و ديني خود را با اعطاي مشوق هاي مالي و غيره گسترش دهند.
(کار اجيانس ، ١٣٩١، ٢٨ الي ٣٨) نقاط تمرکز فعاليت هاي افراط گرايان بررسي اجمالي وضعيت پنج کشور واقع در منطقه آسياي مرکزي نشان دهنده اين است که در اين منطقه سه کشور ازبکستان ، تاجيکستان و قرقيزستان به نسبت دو کشور قزاقستان و ترکمنستان مشکلات بيشتري را در رابطه با رشد راديکاليسم و افراط گرايي ديني داشته اند.
نفوذ اين حزب در آسياي مرکزي و قفقاز به حدي است که ساير گروه هاي اسلام گراي منطقه ، به ويژه القاعده و جنبش اسلامي ازبکستان ، براي تضعيف حزب التحرير تلاش هاي زيادي کرده اند.