Abstract:
کرامت انسان، در اسلام، بر اساس یک امر هستی شناسانه که همانا خلقت ویژهی انسان است،
استوار میباشد؛ به چنین کرامتی، کرامت ذاتی اطلاق میگردد. به عبارت دیگر، انسان دارای دو نوع
کرامت میباشد؛ نخست کرامت و شرافت ذاتی مبتنی بر یک سلسله مفاهیم و ارزشهای بنیادین
اخلاقی و دینی و دوم کرامت و شرافت اکتسابی که با ایمان ورزی و تقواپیشگی قابل رویش و افزایش
میباشد. رویش کرامت نوع دوم، با عملیاتی کردن احکام و فرامین الهی در زندگی انسانی، میسر
میگردد. قرآن کریم وقتی از نیروی تعقل، ارادهی آزاد، قدرت انتخاب و سرمنشا نفخهی الهی داشتن
خلقت انسان صحبت میکند و تمام انسانها را در نحوهی خلقت یکسان میداند، به کرامت و شرافت
ذاتی انسان اشاره دارد و آنگاه که میگوید معیار برتری انسانها تقوای الهی است، از کرامت اکتسابی
انسان سخن به میان میآورد. در هر صورت، نوشتهی حاضر، کرامت و شرافت ذاتی و اکتسابی انسان
را در آثار امیرعلی شیرنوایی با روش توصیفی تحلیلی، مورد تحلیل قرار داده و به نتایج مهمی نیز
دست یافته است.
Machine summary:
علی شیرنوایی که در معارف اسلامی، ید طولای داشته و زمانی را در مسند قدرت بوده است، توجه وافر به کرامت انسانی به معنای اسلامی آن داشته و تلاش کرده است تا تربیت انسانها بر مبنای کرامت ذاتی آنها صورت گیرد و تمام افراد بشر به حقوق مساویشان دست یابند.
نوشتهی حاضر تلاش کرده است جایگاه کرامت ذاتی انسان را در آثار علی شیرنوایی مورد تحلیل قرار داده و از این رهگذر رهیافتی برای برون رفت از تمام مظالم، نگونبختی و عقبماندگی مردم افغانستان جستجو نماید و راهکاری را برای زندگی مسالمتآمیز مردمان کشور و تأمین امنیت و رفاه اجتماعی در افغانستان ارائه نماید؛ زیرا زندگی مسالمتآمیز، تأمین امنیت و رفاه اجتماعی، جز در سایهی توجه به کرامت ذاتی و سعی در جهت به دست آوردن کرامت اکتسابی انسان، میسر نمیباشد.
بنابراین، امیرعلی شیرنوایی توجه عمیق به کرامت ذاتی انسان داشته و تفکرات او در زمینهی کرامت انسانی، پیشینهی درخشانی در باب توجه به کرامت ذاتی و اکتسابی انسان در کشور، تلقی میگردد؛ زیرا ایشان اولین متفکر اسلامی بوده است که رعایت عدالت اجتماعی، تحقق دموکراسی، تأمین وحدت ملی، برابری بین تمام اقوام و پیروان مذاهب مختلف و انکشاف متوازن در کشور را در سیاستورزی و حکومتداری خود جای داده و در این زمینه تلاش وافر نمود.
امید است تمام آثار علی شیرنوایی که بر حرمت ذاتی و اکتسابی انسان تأکید نموده است باز نشر شده و در اختیار مردم و حاکمان افغانستان قرار گیرد تا مردم کشور ما به شکوه کرامت انسانی زمان علی شیرنوایی دست یابد.