Abstract:
استراتژی کلان امنیت جهان اسلام یکی از اصول بنیادی است که التزام داشتن قدرت دفاعی را عیان میسازد و میتواند در وحدت و همگرایی جهان اسلام نقش مؤثری ایفا کند. ایران در کانون و مرکز ثقل جغرافیای شیعیان است. ازاینرو، میتواند این قلمرو را رهبری نماید، بهگونهای که علاوه بر محوریت جهان تشیع، موقعیت محوری در جهان اسلام نیز خواهد یافت. ایران با بهرهگیری از مؤلفههای تأثیرگذاری همچون وحدت کلمه، دشمن مشترک، آرمان مشترک، استقلال و نفی وابستگی، مردمگرایی و مقاومت در جنگ هشتساله، تبدیل به الگو شده و زمینه همگرایی بیشتر با ملتهای مسلمان شرق مدیترانه را فراهم ساخته است که این منجر به ایجاد یک قلمرو فضایی با مرکزیت ایران خواهد شد. این پژوهش تلاش دارد تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی با استفاده از مطالعات کتابخانهای، چگونگی تأثیر نقشآفرینی منطقهای جمهوری اسلامی ایران بر چالشهای همگرایی جهان اسلام را بررسی نماید. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان میدهد که ایران با بهرهمندی از موقعیت کانونی در محدوده ژئوپلیتیکی، نقشی مؤثر در تحولات منطقه، سعی در گسترش حوزه نفوذ و قلمروخواهی در منطقه غرب آسیا دارد، چون این منطقه در راهبرد منطقهای ایران از جایگاه مهمی برخوردار است و همچنین ایران در همگرایی جهان اسلام در قرن بیستویک، نهتنها میتواند رهبر جهان اسلام در منطقه در کلیه ابعاد سیاسی، اقتصادی و نظامی باشد، بلکه رهبری جهان اسلام را بر عهده گیرد.
Machine summary:
اکنون جهان اسـلام از نظـر جغرافيايي شامل سرزمين هاي وسيعي است که بدنه اصلي آن مستطيلي است کـه از کرانـه - هاي اقيانوس اطلس شروع شده و تا جنوب غربي و شمال شرقي آسياي مرکزي و تا غـرب چين امتداد مييابد (عزتي،٣١:١٣٧٨) با توجه به توانمنديهاي مهم ژئوپليتيکي، ژئواسـتراتژيکي و ژئواکونيـوميکي ايـران کـه داراي قابليت هاي فراواني براي تبديل شدن به يک قدرت در عرصه نظام ژئوپليتيک جهاني است ؛ به اعتقاد کارشناسان ، به لحاظ سياسي ايران ميتوانـد بـا هم گرايـي و وحـدت ، يـک هژموني قدرت را در منطقه تشکيل دهد و با هم گرايـي بـا کشـورهـاي اسـلامي منطقـه در درازمدت ، ايران ميتواند به عنوان قدرت بلامنازع منطقه و در سايه اين هژمون جهـان اسـلام را به عنوان يکي از شش منظومه قدرت موجود در قرن بيست ويک معرفي نمايد و زمينـه اي را فراهم آورد که منافع کليه کشورهاي اسلامي عضو «اتحاديه کشورهـاي اسـلامي» حاصـل آيد که در اين راستا ايران ميتواند با نقش آفريني علاوه بر بـازيگري در نقـش يـک بـازيگر 1 .
افرادي که آينده شان را به دست خود رقم نميزنند؛ محکوم به آينده اي هستند که ديگران برايشان رقم ميزنند، لذا جمهوري اسلامي ايـران بـه دنبـال ايجاد يک قدرت منطقه اي مسلط بر ديگر اعضاي منطقه نيست ، بلکه به دنبال ايجاد يـک توان منطقه اي در خدمت منطقه براي رشد همه جانبه منطقه در نظام بين الملـل ميباشـد و از اين جهت اعتمادافزايي بيشتر در ميان دوستان و حتي رقباي منطقه اي به وجود بيـاورد که در اين پژوهش چگونگي و تأثير نقش ايران بر اين هم گرايي بـا ايجـاد يـک هژمـوني مورد بررسي قرار خواهد گرفت .