Abstract:
زمینه و هدف: در پیشگیری از وقوع و نیز کاهش جرائم مرتبط با مواد مخدر در جمهوری اسلامی ایران، چندین دستگاه و نهاد مسئول هستند. این پژوهش با هدف «شناسایی سهم این دستگاهها در استان مازندران» انجام شده است.
روش: این پژوهش به روش ترکیبی (کیفی- کمّی) انجام شده است. بخش کیفی این پژوهش مبتنی بر سندکاوی قوانین، آییننامههای، دستورالعملها و شرح وظایف نهادهای مسئول در پیشگیری از جرائم مواد مخدر و بهصورت تمامشمار مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری بخش کمّی این پژوهش، شامل کارکنان 10 نهاد اجرایی، قضایی، تقنینی، مردمی و نظامی/ انتظامی استان مازندران است که در زمان اجرای این پژوهش (پاییز و زمستان 1401) در زمینه پیشگیری و کاهش جرائم مواد مخدر دارای مسئولیت بودهاند. 150 نفر از کارکنان این دستگاهها به روش طبقهای تصادفی بهعنوان نمونه بخش کمّی انتخاب شدند.
یافتهها: بررسی نشاندهنده نقش 10 دستگاه در پیشگیری از جرائم مواد مخدر است. آزمون فریدمن در سطح معنیداری (002/ 0) تفاوت معنیداری بین میانگینهای بهدستآمده برای سهم سازمانها نشان داد. این نقشها به این شرح است: فرماندهی انتظامی استان (4254/ 4)، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی (3955/ 4)، بهزیستی (3719/ 4)، بسیج (3518/ 4)، دادگستری (3514/ 4)، دانشگاهها و موسسات آموزشی (345/ 4)، آموزش و پرورش (305/ 4)، اداره کل زندانها (2722/ 4)، استانداری (2232/ 4) و صدا و سیما (1939/ 4).
نتایج: برای پیشگیری از جرائم مواد مخدر در استان همه دستگاههای دخیل باید برابر شرح وظایف خود ایفای نقش کنند. بیشترین سهم مربوط به فرماندهی انتظامی و کمترین سهم مربوط به صداوسیمای استان است. در صورت همکاری همه دستگاههای مسئول با فرماندهی انتظامی استان، این فرماندهی میتواند در اجرای این وظیفه موفق باشد.
Background and purpose: In the prevention and reduction of drug crimes in Iran, several organizations are responsible. This work is done with the aim of "identifying the organizations' allocation in Mazandaran province". Research method: This research was conducted using a mixed (qualitative-quantitative) method. The qualitative part of this research is based on the analysis of the laws, regulations, instructions, and duty description of the responsible organizations in the prevention of drug crimes and it has been examined in total. The statistical population of the quantitative part of this research includes the employees of ten executive, judicial, legislative, public, and military/police organizations in Mazandaran. They were responsible for the prevention and reduction of drug crimes during the completion of the work (autumn and winter of 1401). 150 employees of these devices were selected in a stratified random manner as a quantitative sample. Findings: The examination demonstrates the role of ten organizations in preventing drug crimes. The Friedman test indicates a substantial difference between the averages obtained for the allocation of organizations at a significance level (0.002). These functions are as follow: Provincial Police Command (4.4254), General Department of Culture and Islamic Guidance (4.3955), The Welfare Organization (4.3719), Basij (4.3518), Judiciary (4.3514), Universities and Educational Institutions (4.345), Education and Breeding (4.305), General Directorate of Prisons (4.2722), Governorate (4.2232) and Radio-Television (4.1939). Results: In order to prevent drug crimes, all the involved organizations should play their roles according to their duties. The biggest allocation is related to the police command and the lowest is linked to the radio and television organization. If all the responsible organizations cooperate with the police command of Mazandaran province, this command can be successful in carrying out this task.
Machine summary:
امــروزه بــا توسـعه دانــش و رویکردهــای مــدیریتی ، رویکــرد مشــارکتی و چنــدنهادی در پــیش گیــری از جــرم یکــی از اجــزای اصــلی سیاســت گــذاری کشــورها را شــکل داده و موجــب شــده اســت تــا دولــت هــا در سیاست گـذاری هـای کـلان خـود در پـیش گیـری از جـرم، سـهم نادیـده گرفتـه شـده بخش هـای غیردولتـی ، نهادهـای اجتمـاعی و مشـارکت هـای مردمـی را بـاز شـناخته و برنامــه هــای پــیش گیــری از جــرم را بــر پایــه مشــارکت تمــامی دســت انــدرکاران و متولیــان امــور فرهنگــی ، مــذهبی ، ســلامت جامعــه و نهادهــای غیردولتــی و آحــاد مـردم و همـاهنگی و هـم سـویی ایـن تـلاشهـا بـا بخـش هـای دولتـی اسـتوار کننـد چراکه نهادهای مـذکور امکانـات کـافی جهـت سیاسـت گـذاری و برنامـه ریـزی در ایـن خصوص را دراختیار دارند (نیازپور، ١٣٨٢، ص ١٤٠).
بـر ایـن اســاس، ایـن پــژوهش بـا شناسـایی ســازمانهـای دهگانــه دخیـل در امــر پیش گیری از جرائم مـواد مخـدر و احصـای وظـایف و مسـئولیت هـای آنهـا بـه دنبـال یافتن پاسـخی بـرای ایـن سـؤال اسـت کـه سـهم نهادهـای مسـئول در پـیش گیـری و کاهش جرائم مواد مخدر در استان مازندران چیست ؟ پیشینه های داخلی مهـدویانفـر و همکـاران (١٣٩٧)؛ در پژوهشـی بـا موضـوع «بررسـی علـل ناکارآمــدی سیاســت گــذاری ایــران در پــیش گیــری اولیــه »، سوءمصــرف مــواد مخــدر را یکــی از مشکلات اساسی جوامـع امـروزی مـی دانـد.
همانگونـه کـه در پیشـینه دیـده مـیشـود، نقـش برخـی از دسـتگاههـای دخیـل در امر پـیش گیـری از جـرائم مـواد مخـدر بـا اتکـای اصـلی بـر پـیش گیـری از مصـرف مـواد مـورد پـژوهش قـرار گرفتـه و گـزارشهـای آن نیـز منتشـر شـده اسـت ، امـا در خصــوص نقــش و ســهم همــه ســازمانهــای دخیــل در پــیش گیــری از جــرائم مــواد مخــدر پژوهشــی صــورت نگرفتــه اســت از ایــن رو پــژوهش حاضــر ایــن موضــوع را در استان مازندران مدنظر قرار داده است .