Abstract:
موضوع تربیت، از جمله مباحثی است که در دین اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار است، اما متاسفانه کمتر به مبانی آن توجه شده است. تربیت، فرآیندی است که در بستر وجود انسان شکل می گیرد و به این اعتبار، انسان موضوع تربیت، قلمداد می شود. از دیدگاه پژوهشگران عرصه تعلیم و تربیت، حصول تحول تکاملی، از نتایج تربیت به شمار آمده و شایسته آن است که این تحول تکاملی، مبتنی بر اتخاذ بهترین مبانی باشد. از آن جا که مبانی کلامی برگرفته از دو ابزار عقل و نقل است، به نوبه خود می تواند نیکو ترین مبانی را در شناخت و به گزینی روش تربیت، معرفی نماید. بدون تردید در میان مبانی کلامی، آن دسته از مبانی که رویکردی انسان شناسانه دارند، از حیث معرفت شناختی، از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود. پرسش اصلی تحقیق حاضر بررسی عقل به عنوان مبنایی کلامی و اعتقادی انسان شناختی اسلامی در روش های تربیت دینی است؟ پژوهش حاضر که با رویکرد کلامی نوشته شده است می کوشد تا با اتکاء به منابع دست اول کلامی متکلمان و فیلسوف- متکلمان مسلمان، به روش توصیفی- تحلیلی به گونه کتابخانه ای بر مبنای جمع آوری داده ها، به پرسش پیش گفته، پاسخ دهد. نتیجه آن که بر مبنای دیدگاه کلامی-انسان شناختی اسلامی، وجود عنصر عقل ، نقش به سزایی در شناخت و به گزینی روش های تربیتی دینی دارد.
Machine summary:
در پژوهش فوق هدف اصلی بررسی رابطه بین عقل به عنوان مبنایی کلامی و اعتقادی انسان شناختی اسلامی در روش های تربیت دینی بوده و هدف می باشد پیشینه پژوهش در جستجوهای به عمل آمده در باب موضوع مطرح شده ، کتب و مقالاتی با این عنوان خاص یعنی: « بررسی عقل به عنوان مبنایی کلامی واعتقادی در روش های تربیتی » به دست نیامده است ؛ در ادامه به تعدادی از پژوهش ها، که به موضوع تحقیق بیشتر مرتبط و نزدیک بودند، اشاره خواهد شد: ابراهیمی فر، پژوهشی به صورت کتاب در سال ( ١٣٨٥ش ) با عنوان « بررسی نظام تربیتی صحیفه سجادیه » نگاشته است .
شیخ ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا ( ٣٧٠- ٤٢٨ق )، فیلسوف و پزشک گران قدر جهان اسلام ، در باره تعلیم و تربیت در حوزه اندیشه اسلامی جایگاه والایی دارد، و آثاری در این مورد نگاشته از جمله «تدابیر المنازل او السیاسات الاهلیه » را می توان نام برد، ابن سینا در این کتاب می نویسد: « خدا به انسان قوه تمییز و عقل داده و به سبب آن فرق بین خیر و شر و تفاوت بین رشد و گمراهی را برای او معلوم و روشن نموده است و نیز به سبب همین قوه فضل ، صانع را بر مصنوع و مالک بر مملوک و زمامدار سیاست را بر کسانی که در تحت سیاست و تدبیر وی واقع اند فهمانده است .