Abstract:
هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی بر روابط والد-فرزند و مهارتهای اجتماعی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی همراه با گروه آزمایش و گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. از بین کلیه دختران پایه دوم ابتدایی شهرستان تاکستان 24 نفر به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. دانش آموزان گروه آزمایش به مدت 11 جلسه آموزش مهارتهای ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی برگرفته از مداخلهگروهی هنر درمانی (مارتین، 2009) و برنامههای مداخلهای پیشین (احسانپور، 1395؛ شلانی، 1394)، شرکت کردند و گروه کنترل هیچگونه مداخلهای دریافت نکردند. دادهها با استفاده از پرسشنامه رابطه والد-فرزند پیانتا (1994) و فرم معلم مهارتهای اجتماعی گرشام و الیوت (1990) در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری جمعآوری و با استفاده از تحلیل کواریانس همراه با اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان داد که در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل، پس از آموزش مهارتهای ارتباطی به شیوه هنردرمانی مبتنی بر نقاشی، نمرات بعد نزدیکی در روابط والد-فرزند (09/28=F، 001/0=P) و مهارتهای اجتماعی (68/44=F، 001/0=P) افزایش معنیداری پیداکرده بود و نمرات بعد وابستگی (80/22=F، 001/0=P) و تعارض (58/133=F، 001/0=P) در روابط والدفرزند کاهش معنیداری پیدا کرده بود. نتیجهگیری: باتوجه به این یافته ها میتوان نتیجه گرفت که برای بهبود روابط والد-فرزند و مهارتهای اجتماعی کودکان، میتوان از آموزش مهارتهای ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی استفاده کرد
Aim: This study aimed to investigate the effectiveness of communication skills training through painting therapy on parent-child relationships and social skills. Method: This was a quasi-experimental study with pretest, posttest and follow-up design which using experimental and control groups. Among all second-grade elementary female students in Takestan City, 24 participants were selected using available sampling method and randomly assigned to experimental and control groups. The students in the experimental group participated in 11 sessions of communication skills training based on paint therapy which taken from group art therapy intervention (Martin, 2009) and previous intervention protocols (Ehsanpour, 2016; Shelani, 2015) and the control group did not receive any intervention. Data were gathered using parent-child relationship scale (Pianta, 1994) and social skills rating scale (teacher form) (Gresham & Elliott, 1990) in the pre-test, post-test and follow-up phases and analyzed using repeated measures analysis of covariance. Results: The results showed that in the experimental group, compared to the control group, after communication skills through painting therapy, the scores of closeness dimension in parent-child relationships (F= 28.09, P=.001) and social skills (F= 44.68, P=.001) had increased significantly and the scores of dependency (F= 22.80, P=.001) and conflict (F= 133.58, P=.001) dimension in parent-child relationships had significantly decreased. Conclusion: Based on the findings, it can be concluded that to improve parent-child relationships and children's social skills, communication skills training through painting therapy can be used.
Machine summary:
این مهارت - ها شامل درک پیام های کلامی و غیرکلامی، نظم دهی به هیجان ، گوش دادن ، بینش به ارتباط و قاطعیت است (معتقد لاریجانی، وکیلی، غفرانیپور و میر محمدخانی ، ١٣٩٣) یکی از راه های پیشنهادشده برای شناسایی و کنترل تعارض بین والدین و فرزندان ، آموزش مهارت های ارتباطی در خانواده میباشد که متأسفانه اکثر خانواده ها به دلیل بیتوجهی یا عدم آشنایی با شیوه های برقراری ارتباط با فرزندان خود، نمیتوانند با آن ها رابطه ی سالم و مطلوب برقرار کنند و آنان را از دست میدهند.
طبق پژوهش هایی که در این رابطه صورت گرفته ، اثربخشی نقاشی درمانی را در افزایش مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودکان و نیز بهبود روابط با همسالان معنادار توصیف کرده اند.
بنابراین این فرضیه نیز تأیید میشود و تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی در خانواده به شیوه نقاشی درمانی بر بهبود مهارت های اجتماعی، ارتباطی و روابط والد-فرزند دانش آموزان در مرحله ی پیگیری پایدار مانده است .
یافته دوم نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی باعث بهبود مهارت های رفتاری دانش آموزان میشود که با نتایج پژوهش های مشابه ای چون پژوهش سپه وندی، صاحب الزمانی و فراهانی (١٣٩٨)، پژوهش بخشی و همکاران (١٣٩٧)، پژوهش سعادت و عابدی (١٣٩٥)، پژوهش حسن پور بابایی و سهیلی (١٣٩٥)، پژوهش احسان پور(١٣٩٥)، پژوهش روشن چسلی(١٣٩٢)، پژوهش ابارشی و تیموری(١٣٩٢)، پژوهش یحیی محمودی، ناصح و صالحی و تیزدست (١٣٩١)، پژوهش هربرت ، گادیانو و رینگلود (٢٠٠٥) همسو میباشد.
یافته چهارم نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی بر کاهش تعارض در روابط والد-فرزند دانش آموزان تأثیر معنیداری دارد.
یافته پنجم نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی به شیوه نقاشی درمانی بر کاهش وابستگی در روابط والد-فرزند دانش آموزان تأثیر معنیداری دارد.