Abstract:
مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار داوری، متنی حقوقی است که در اواخر دوره ساسانی یعنی اوایل قرن 7 میلادی گردآوری شده است. موضوعات حقوقی این متن درباره بردهداری، ضمانت، شراکت، ازدواج، طلاق، ارث، اجاره و ... است. در این پژوهش قصد بر این است تا مطالب مربوط به اجاره در این متن حقوقی بررسی و قوانین آن استخراج و به این پرسش پاسخ داده شود که چه قوانینی برای اجاره در این دوره از تاریخ ایران وجود داشته است. مطالبی که درباره اجاره در مادیان هزار دادستان آمده بسیار کم و تنها 5 بند است. با وجود اندک بودن مطالب، بررسی آنها قوانین قابل توجهی را درباره اجاره در دوره ساسانی روشن میسازد. بر اساس متن، قراردادی بین دو طرف موجر و مستاجر بسته میشد که به موجب آن مالی به کسی اجاره و در قبال آن مبلغی به عنوان اجاره دریافت میشد. اجاره باید سالیانه پرداخت میشد و به نظر میرسد مقدار آن یک چهارم اصل دارایی یا میانگین درآمد بوده است. مستاجر میتوانست یک یا چند نفر باشد و مبلغ اجاره باید مطابق با قرارداد پرداخت میشد.
Madayan i Hazar Dadestan or the Book of Thousand Judgments, is a Sasanian law-book. It is believed to be composed at the dawn of Sasanian era, i.e. the early 7th century A.D. Legal issues that have been discussed in this book such as slavery, warranty, partnership,marriage,divorce, inheritance, rent and etc. This article, studies the juridical law related to rent and attempts to answer, what was its rules in Sassanid era. In 5 paragraphs of madayan has been mentioned to rent. Although we can not attain completed laws concerning with rent with this 5 paragraphs, but attain remarkable results about laws rent in Sasanian era. According to this 5 paragraphs a contract was concluded between the two sides, which based on was giving something from the landlord to the tenant. Rent, it seems, was a quarter of the value of theleased property and was paid on an annual basis. The ground or anything else was leased for certain period and tenant could be one or more people. The renter must pay all rental according to contract.
Machine summary:
احتمالا متن هاي حقوقي بسياري در دوره ساساني نوشته شده بود ولي از ميان آنها تنها ماديان هزار دادستان باقي مانده است .
در ماديان هزار دادستان فصلي به موضوع اجاره اختصاص داده شده که task ̄dar i «در (= فصل ) اجاره» نام دارد ولي به دليل افتادگي متن تنها سه بند از اين فصل باقي مانده است (رجوع شود به ١٣/٧٢-٢١٧).
عبارتهايي که اين واژه در آنها به کار رفته و در متن آمده شامل dantas)a(k da* «اجاره دادن» (ماديان هزار دادستان: ١٤/٧٢ و ١٦)، rdantas)a(k wiza*: «پرداختن اجاره» (ماديان هزار دادستان - انکلساريا: ٩/٢٥-١١)، tanstas)a(k da*pad : «به صورت اجاره در اختيار داشتن ، اجاره کردن» ١- ترجمه بلسارا (Bulsara) به انگليسي(١٩٣٧)؛ پريخانيان(Perixanjan) به روسي(١٩٧٣) و ترجمه آن به انگليسي در سال ١٩٩٧؛ ماتسوخ به آلماني(١٩٨١ و ١٩٩٣) و ترجمه آن به فارسي به وسيله سعيد عريان (١٣٩١).
در بند ٣ درباره زياني که به سرمايه فرد ميرسد، مطالبي آمده است ولي به دليل افتادگي متن نمي - توان به قانون آن پي برد ولي شايد بتوان گفت ، اشاره به نوع ديگري از پرداخت اجاره دارد به اين ترتيب که ، در شرايطي که زياني به اصل سرمايه فرد ميرسيد و در سال اجاره سودي نميکرد، راهي براي جبران خسارت به مستاجر پيش بيني شده بود.
The Laws of the Ancient Persians as Found in the Mâtikân ê Hazâr Dâdtastân or The Digest of a Thousand Points of Law. Bobay.