Abstract:
مهمترین تحول در تاریخ دانشگاههای ایران پس از انقلاب «انقلاب فرهنگی» است. اغلب مطالعات موجود انقلاب فرهنگی را به یک «واقعه» و محدود به چهار روز درگیری در دانشگاههای سراسر کشور تقلیل میدهند که منجر به تعطیلی مراکز مختلف آموزش عالی شد. مطالعۀ حاضر تأکید میکند ریشههای انقلاب فرهنگی به زمان وقوع انقلاب ایران بازمیگردد و فقط به تعطیلی دانشگاهها منجر نشد بلکه به تأسیس دانشگاهها و مؤسساتی در کهکشان آموزش عالی ایران منجر شد که برآمده از نیازهای جامعۀ ایران و ایدهها و آرزوهای انقلابیون بود. به علاوه، پژوهشهای پیشین بر تأسیس دانشگاههای امام صادق و تربیت مدرس به عنوان دانشگاههای مولود انقلاب فرهنگی تأکید میکنند اما پژوهش حاضر نشان میدهد مراکز بیشتری مولود انقلاب فرهنگی ایران بوده است و این مراکز جدید بازتابی از خواستهها و نیازهای جامعه از سیستم آموزش عالی و همچنین ایدههای حکومت دربارۀ نظام دانشگاهی است. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی و بر اساس بازخوانی 31710 صفحۀ روزنامۀ اطلاعات (در قالب 1745 شماره) در بازۀ زمانی 12 بهمن 1357 تا 12 بهمن 1363 به بررسی، معرفی و توصیف مراکزی میپردازد که با تأیید ستاد انقلاب فرهنگی و برای تحقق الگوی علم اسلامی راهاندازی شدند.
The most important development in the history of Iranian universities after the Islamic revolution is called "Cultural Revolution". Most of the existing studies has reduced the it to an "event" and limited to four days of conflict in universities across the country, which led to the closure of various higher education centers. This study emphasizes that cultural revolution is rooted in the Iranian revolution, and it did not lead to the closure of universities and universities and institutions established and founded in the galaxy of higher education in Iran during cultural revelation years. Which replied to the needs of the Iranian society and the ideas and aspirations of the revolutionaries.In addition, previous studies emphasized on the establishment of Imam Sadiq and Tarbiat Modares universities in this duration but this study shows that more centers were established and these new universities and institutes were a reflection to the society's demands and needs of higher education system. This article has a historical approach and based on review of 31710 Ettelaat Newspaper pages (in 1745 issues) from 1 Feb 1979 to 1 Feb 1983. It introduces the centers that were established under supervision of headquarters of the Cultural Revolution to realize the model of Islamic University.
Machine summary:
بـرای نمونه ، ادبیات پژوهشی موجود دربـارة انقـلاب فرهنگـی گـاه ریشـه هـای ایـن رویـداد را در پیام نوروزی امام خمینی در سال ١٣٥٩ و درگیری های چهار روز منجر به تعطیلی دانشـگاه هـا جست وجو می کنند (به عنوان نمونه ؛ طاهری کیا، ١٣٩٥: ١٧٧-٢٠٠)، اما با توجـه بـه مسـتندات به نظر می رسد برای مطالعة ریشه های انقـلاب فرهنگـی لازم اسـت دورة زمـانی مطالعـه را بـه عقب تر، یعنی زمان وقوع انقلاب اسلامی بازگرداند (شرف زاده ، ١٣٨٣: ٢٠-٢٣)، کمااینکه برای فهم پیامدهای آگاهانه و ناآگاهانه (خواسـته / ناخواسـته ) آن ، مطالعـه را بایسـتی دسـت کـم تـا بهمن ١٣٦٣ ادامه داد.
یکی از نخستین یادداشت ها مربوط به ٢٣ اردیبهشت ١٣٥٨ است بدون آنکه در آن حرفـی از انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها به میان آید: چون عدة زیـادی از بهتـرین فـارغ التحصـیلان داخـل و خـارج از کشـور هـم اکنـون بیکار هستند و با آمدن عدة بیشتری از آنها از خارج از کشور هر روز بـر تعـداد ایـن عـده افزوده می شود و طبعاً نارضایتی ناشی از بیکاری هم هر روز بیشـتر مـی گـردد و از طرفـی دانشگاه ها و مدارس عالی موجـود در کشـور نمـی تواننـد تکـافوی داوطلبـان و مشـتاقان تحصیلات عالی را بنمایند، بهتر است که به افرادی که دارای صلاحیت علمی هستند اجازة تأسیس دانشگاه ها و دانشکده های خصوصی در رشته هـای مختلـف از جملـه رشـته هـای مربوط به تربیت دبیر و استاد داده شود برای این که این نوع مؤسسات از نظر هزینه بـاری بر دوش بودجة دولت نباشند (اطلاعات ، ١٣٥٨/٢/٢٣).