Abstract:
اقتصاد مقاومتی و سیاستهای آن الگویی عملی برای پیشرفت اقتصاد ایران ارائه میدهد. با این وجود، هنوز شاخصهای منسجمی از اقتصاد مقاومتی برای سنجش عملکرد واقعی اقتصاد کشور ارائه نشده است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی به استخراج شاخصهای اقتصاد مقاومتی پرداخته شده؛ شاخصهای پیشنهادی در مقاله بر اساس مولفههای محوری اقتصاد مقاومتی، یعنی حرکت جهادی، دانشبنیانی، مردمیسازی، درونزایی و عدالتمحوری طراحی شده است. بر اساس نتایج تحقیق، هریک از مولفههای اقتصاد مقاومتی را میتوان با مجموعهای از شاخصها مورد سنجش قرار داد. شاخصهای پیشنهادی میتواند در برنامههای پیشرفت کشور استفاده و برای سنجش میزان تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی در این برنامهها مورد استفاده قرار گیرد.
Resistance economy and its policies provide a practical model for the development of Iran's economy. Nevertheless, we need to provide consistent indicators of resistance economy to measure the real performance of the country's economy. Using analytical method, this paper extracts the indicators of resistance economy. The proposed indicators are designed based on the core components of the resistance economy, i.e. Jihad movement, knowledge-base, popularization, endogeneity and justice-orientedness. Based on the results of the research, each of the components of the resistance economy can be measured with a set of indicators. The suggested indicators can be used in the country's development plans and for measuring the realization of resistance economy policies.
Machine summary:
شاخصهای پیشنهادی میتواند در برنامههای پیشرفت کشور استفاده و برای سنجش میزان تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی در این برنامهها مورد استفاده قرار گیرد.
اقتصاد مقاومتی، اقتصادی برآمده از فرهنگ اسلامی و انقلابی، الگویی الهامگرفته از مکتب اقتصادی اسلام، مردمی با رویکرد جهادی، دانشبنیان، فرصتساز و مولد، پویا و پیشرو، درونزا، برونگرا، انعطافپذیر و عدالتبنیان است؛ که ضمن مقاومسازی اقتصاد در برابر تهدیدهای نظام سلطه، از توان لازم برای تحقق پیشرفت جامعة اسلامی برخوردار است (بیانات رهبر معظم انقلاب، 20/12/1392).
2. «نسبت صادرات کالاهای دارای نوآوری فناورانه به کل صادارت»: هرچه میزان این شاخص افزایش یابد، نشاندهندة رشد فناوری در نتیجة تحقیق و توسعه است؛ چنانکه از مهمترین عوامل خوداتکایی در اقتصاد کشور است و بهتبع آن، قوت درونزایی در عین بروننگر بودن را نشان میدهد.
شاخصهای زیر نیز قابلیت پیشنهاد برای سنجش دانشبنیانی را دارند: «میزان اختراعات و نوآوری در زمینة کشف منابع جدید»، «میزان تجاریسازی نوآوریها، در طول یک سال»، «میزان تولیدات دارای استاندارد به کل تولیدات»، «نسبت بودجة تخصیصیافته به بومیسازی دانش و فناوری به کل بودجه»، «میزان همکاری دانشگاهها و صنعت در تحقیق و توسعه»، «نسبت صادرات محصولات دانشبنیان به کل صادرات»، «سرانة ثبت اختراعات بهازای یک میلیون نفر»، «مقالات علمی و فنی بومی بهازای یک میلیون نفر»، «سهم مخارج تحقیق و پیشرفت بومی از تولید ناخالص داخلی» و «تعداد محققان در بخش بومی تحقیق و پیشرفت».
یکی از سادهترین شاخصهایی که میتوان از طریق آن میزان مردممحوری در اقتصاد را سنجید، شاخص «نسبت سرپرستان خانوادة دارای اشتغال با درآمد مکفی به کل سرپرستان» است که همزمان برای سنجش توازن نیز مناسب است.
هرچه این نسبت بزرگتر باشد، درجة خوداتکایی و درنتیجه میزان درونزایی و مقاومت اقتصادی کشور بیشتر است.