Abstract:
بخش وسیعی از استان یزد را نواحی کویری تشکیل می دهد. یکی از مهمترین این نواحی در این استان، کویر سیاه کوه می باشد. تحقیقات نشان می دهد که سنجش از دور تکنیک بسیار کار آمدی در بررسی مناطق خشک و مطالعه تغییرات آن و تهیه نقشه های پوشش گیاهی محسوب می گردد. هدف این مطالعه نیز بررسی ویژگی های مورفولوژی و مقایسه تغییرات پوشش گیاهی کویر سیاهکوه با استفاده از داده های سنجش از دور می باشد. برای دست یابی به این هدف، از داده های سنجنده های TM وETM+ ماهواره لندست مربوط به تاریخ های شهریور 1369 و 1379 به عنوان ابزار های اصلی تحقیق استفاده شده است. هم چنین، با استفاده از شاخص گیاهیNDVI بر روی دوسری از داده های ماهواره ای سال های مذکور، نوع و مقدار پوشش گیاهی بررسی و تغییرات و گسترش آن ها تعیین گردیده است. تکنیک کار تحقیق، استفاده از روش های همبستگی و مقایسه ای بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از طریق نرم افزار های مورد استفاده در سنجش از دور از جمله، نرم افزار SPSS و نیز نرم افزار IDRISI انجام پذیرفته است. تجزیه و تحلیل متغیر های مؤثر بیانگر آن است که، سیستم های سنجش از دور از پاره ای جهات قابلیت بسیار مناسبی برای بررسی روند تحولات در مناطق کویری و بیابانی دارند. بر این اساس، نتایج به دست آمده با استفاده از ابزارها و تکنیک های ذکر شده نشان می دهد که تغییرات صورت گرفته در سطح کویر اردکان در طی دوره ده ساله تحت بررسی هر چند جزیی بوده اما یکنواخت نبوده است. بیشترین تغییرات مربوط به نقاطی می گردد که متغیرهای موثر غالب تر بوده اند. هم چنین نتایج نشان می دهد که، برای بررسی پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه، بهترین شاخص NDVI می باشد. کلید واژه ها: کویرسیاه کوه، اردکان، پلایا، سنجش از دور، شاخص گیاهی
Machine summary:
"بررسی تأثیر عوامل توپوگرافی در شدت فرسایش خاک(مطالعه موردی:حوضه آبخیز زارم رود) پژوهشهای جغرافیایی-شماره 64،تابستان 1387صص 169-177 عیسی جوکار سرهنگی*-استادیار گروه جغرافیا،دانشگاه مازندرانوحید غلامی-دانشجوی دکتری آبخیزداریمحمد بشیر گنبد-کارشناس ارشد آبخیزداری دانشگاه مازندرانپذیرش مقاله:1384/12/14 تایید نهایی:1385/11/25 کیده {IBفرسایش خاک یکی از مشکلات اصلی در رابطه با منابع طبیعی است.
آنگاه مقادیر کمی عوامد توپوگرافی و شدت فرسایش(مدل MPE در این واحدهادر محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی برآورد گردید و در مرحله بعد با بکارگیری نرم افزار SSPS تحلیلهای آماری برای بررسی میزان نقش عوامل توپوگرافی انجام گرفت.
بنابراین لازم است در شرایط حوضههای آبی مختلف مشخص شود چه عواملیدر شدت فرسایش نقش داشته و میزان تأثیر هریک از عوامل بهطور جداگانه و همچنین تأثیر ترکیبی آنها درچه حدودی است تا از این طریق دستیابی به دستور العمل مناسب برای پیشبرد اهداف حفاظت خاک مبتنی برشرایط توپوگرافی حوضهها فراهم شود.
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیرعوامل توپوگرافی در میزان فرسایش خاک با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش رگرسیون چند متغیرهدر سطح حوضه زارم رود انجام گرفته است.
ذکر این نکته ضروری است که در گذشته برای لایههای کاربری و سنگشناسی،امتیاز متوسط آنها برای هریک از زیر حوضهها در نظر گرفته میشد،اما با روی کار آمدن سیستم اطلاعات جغرافیایی،هر مکان در هریکاز واحدهای کاری دارای امتیاز حقیقی خود میباشد،یعنی با تبدیل کردن لایههای وکتوری (rotceV) بهلایههای رستر retsaR) دیگری نیازی به انجام محاسبات برای بدست آوردن میانگین وزنی عوامل لیتولوژی وکاربری اراضی نمیباشد.
نتایج تجزیه و تحلیلهای آماری با روش رگرسیون(1)- oitaR yrevileD tnemideS چند متغیره با هدف بررسی تاثیر عوامل توپوگرافی در شدت فرسایش خاک در سطح حوضه زارم رود درجدول 1 ارائه شده است."