Abstract:
پیدایش سیستم فرسایش پریگلاسیر در ارتباط با مجاورت یا نزدیکی به یخچالها یا صفحات یخی قارهای نیست.دامنهی شرقی سبلان نیزبا وجود اینکه فاقد سیستم فرسایش یخچالی است،اما با توجه به نمایهی تغییرپذیری فصلی نزولات جوی و نمایهی تغییرپذیری فصلی درجهی حرارت،زاویهی تابش خورشید در فصول گرم،شیب دامنه،فعالیت باد،جهتگیری دامنهها،فرسایش پوشش گیاهی،ارتفاع منطقه و در مجموع عملکرد فرآیند یخبندان و ذوب و حاکمیت آبوهوای نیمهخشک سرد در منطقه؛میتوان گفت که قسمتی از دامنهی شرقی سبلان در حال حاضر در معرض سیستم فرسایش پریگلاسیر قرار دارد.در این مقاله سعی بر این است که سهم فرآیندهای مجاور یخچالی و برفی را در شکلگیری دامنهی شرقی سبلان مشخص کنیم.در این راستا ویژگیهای لندفرومها و نهشتههای پریگلاسیر منطقه مورد بررسی قرار گرفته است.
Machine summary:
"دامنهی شرقی سبلان نیزبا وجود اینکه فاقد سیستم فرسایش یخچالی است،اما با توجه به نمایهی تغییرپذیری فصلی نزولات جوی و نمایهی تغییرپذیری فصلی درجهی حرارت،زاویهی تابش خورشید در فصول گرم،شیب دامنه،فعالیت باد،جهتگیری دامنهها،فرسایش پوشش گیاهی،ارتفاع منطقه و در مجموع عملکرد فرآیند یخبندان و ذوب و حاکمیت آبوهوای نیمهخشک سرد در منطقه؛میتوان گفت که قسمتی از دامنهی شرقی سبلان در حال حاضر در معرض سیستم فرسایش پریگلاسیر قرار دارد.
1با توجه به عوامل یاد شده و حاکمیت آبوهوای نیمهخشک سرد،ذوب فصلی در منطقه و همچنین عامل ارتفاع در این دامنه،میتوان پذیرفت که قسمتی از دامنه شرقی(6483 متر تا 1724 متر)در حال حاضر در معرض سیستم فرسایش پریگلاسیر قرار دارد.
Pw :متوسط مجموع سه ماه متوالی پرباران نمایهی تغییرپذیری فصلی درجه حرارت2نیز توسط فرمول فوق محاسبه شده است: St Th-Tc در این فرمول St :نمایهی تغییرپذیری فصلی دما Th :میانگین دمای گرمترین ماه Tc :میانگین دمای سردترین ماه سال در دامنهی شرقی سبلان نمایهی تغییرپذیری فصلی جوی برای هفت ایستگاه محاسبه و برای کل منطقه با 4/4 میلیمتر از تغییرپذیری متوسط بارشها حکایت دارد.
در دامنهی شرقی سبلان اشکال فوق با توجه به توپوگرافی و جهت دامنهها همچنین،جهت باد (1)- Nivation (2)- Gelifluction (3)- Slope wash (4)- Abrasion (5)- Snow patch (6)- Ekblaw (7)- Lewis غالب بطور واضحی مشاهده میشود و تنوع این اشکال نیز مربوط به عوامل ذکر شده است.
در واقع در دوران کنونی،حاکمیت آبوهوای نیمهخشک سرد و نمایه تغییرپذیری درجهی حرارت و نزولات جوی،ارتفاع،جهت دامنهها،فرآیند باد و جهت آن،استقرار برف به مدت طولانی مخصوصا در دامنههای رو به شمال منطقه،در تشکیل محیط فرسایشی سیستم پریگلاسیر نقش بسیار مؤثری دارند."