Abstract:
فخر الدین علی بن حسین الرومی،معروف به صاحب عطای قونیوی،مؤسس سلسلهء آل عطا،از وزیران برجستهء عصر سلجوقی است.او مدتی با معین الدوله سلیمان پروانه وزارت سلجوقیان را عهده‌دار بود و طی بیش از پنجاه سال خدمت در دولت سلجوقیان علاوه بر کارهای سیاسی،به اقدامات فرهنگی و اجتماعی نیز دست زد و آثار متعددی اعم از مدرسه و مسجد و...از خود به یادگار گذاشت.در این مقاله ابتدا زندگانی سیاسی و بعد اقدامات فرهنگی و اجتماعی او مورد بررسی قرار گرفته است.
Machine summary:
"اما به نظر می‌رسد برخی دیگر از وزرای این دورهء تاریخی،اعم از ایرانی و غیر ایرانی،به ویژه در آناطولی ظاهرا نتوانسته بودند آن قدرت و نفوذ وزرای بزرگ سلجوقی را تا اواسط قرن 7 ق31/ م به دست بیاورند تا اینکه وزیر مقتدری چون معین الدین پروانه در عرصهء سیاست ظهور کرد و آنان توانستند در گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی در منطقه بکوشند.
فخر الدین علی بن حسین الرومی،معروف به صاحب عطای قونیوی، مؤسس سلسلهء«آل عطا»از جملهء همین وزیران سلجوقی است که بیش از پنجاه سال در دولت سلجوقیان به کارهای دولتی پرداخت و آثار متعددی مانند مدرسه،مسجد و...
بدین ترتیب معین الدین پروانه همهء امور را در دست گرفت و اعتماد مغولان را به خود جلب کرد،با آنکه وزارت با فخر الدین صاحب عطا بود.
از فخر الدین سؤال می‌کند تو را ابو الخیرات می‌خوانند،حق تعالی در آن عالم با تو چه معاملت کرد؟گفت:از چندان خیرات که کرده بودم،هیچ یکی مرا چنان دستگیر نشد که درختی که از مملکت من به عمارت تربهء مولانا برده بودند و در آنجا صرف کرده،حق تعالی مرا به آن‌قدر خیر بخشید و مرحمت فرمود و همچنان بعد از وفات مولانا اصحاب را تعظیم عظیم می‌کرد و حضرت سلطان ولد را بندگی‌ها می‌نمود و دایما خدمت چلبی حسام الدین را به انواع دلداری‌ها می‌کرد و محمود شدن عاقبتش آن بود.
هر تخم که کاشتی بروید این تخم بکار تا توانی1 سلطان ولد فخر الدین علی را در قطعه‌ای بیست و یک بیتی مدح کرده است: صاحب اعظم که از اشراق رای روشنت دیدهء اقبال بینا روی دولت شد منیر تا که در دست وزارت گشته‌ای سرور سزد گر نهی از مرتبت بر تارک کیوان سریر گر نظام الملک بودی زنده بر درگاه تو می‌دویدی هر طرف چون بندگان در دار و گیر -------------- (1)."
(
, 
, 
)
