Abstract:
این نوشتار کارکرد قرآن در اجتهاد شهید ثانی را به بررسی نشسته است نویسنده در آغاز به سه موضوع قرآن آموزی، قرآن پژوهی و تفسیر آموزی و آثار قرآنی بر جای مانده از شهید پرداخته و آنگاه به تبیین دیدگاه شهید ثانی در منزلت و کارکرد قرآن در اجتهاد اشاره کرده است ارائه نمونههای عینی از کاربرد قرآن در مبادی اجتهاد و دانش و اصول نیز استنباط احکام فقهی بر اساس شالوده آیات قرآنی سازواره اصلی این پژوهش را سامان بخشیده است.
Machine summary:
"» (همان، /۲۶۹) فراخنای مفهومی آیه شریفه، بستر استنباط احکام پرشماری در عرصههای گوناگون را فراهم میآورد که شهید خود نیز چنین کرده و حکم فروع و جزئیات چندی را بیان کرده است: ۱ـ اگر استخوان، گوشت، خون، مو و سایر اجزای حیوانی را ندانیم که پاک است یا نه، زیرا ندانیم از اجزای حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت، و در فرض دوم نجس العین است و یا غیر آن، و همچنین ندانیم استفاده از آن اجزاء در نماز معفو عنه است یا خیر؛ در تمامی این موارد بر اساس اصل اباحه مستفاد از آیه شریفه حکم میشود، مگر اینکه قواعد دیگری خلاف آن را ثابت کند.
۲ـ در کاربرد قرآن که زبان آن زبان معیار است، جمع مؤنث بر جمع مذکر عطف شده و این نشان دهنده تغایر مفهومی معطوف و معطوف علیه است؛ «ان المسلمین و المسلمات» (همان) طرح این موضوع و اثبات آن با آیات قرآنی، اساس پارهای از استنباطها و اجتهادهایی برای شهید ثانی قرار گرفته است: ۱ـ اگر کسی وقف کند و در صیغه عقد تعبیر مذکر بیاورد و بگوید: «وقفت علی بنی زید»، شامل مؤنث نمیشود، چنانچه شهید میگوید: «فانهن لایدخلن»؛ زنان آن خاندان داخل در وقف نمیشوند.
حال آنکه خاستگاه فتوای این مراجع در همه حال کتاب خداوند است، چنین کاری مصداق آیه شریفهای است که میگوید: «آیا شما به پارهای از آموزههای قرآن ایمان میآورید و به پارهای دیگر کفر میورزید؟» مستند سازی اقوال دیگران چنان که میدانیم، بخشی از آثار علمی شهید ثانی به صورت شرح و توضیح میراث علمی عالمان و اندیشمندان بزرگ سلف بر جای مانده است، همچون شرح «لمعه» شهید اول، شرح «شرایع الاحکام» علامه حلی و..."