Abstract:
در چند دهه گذشته برخی از کشورهای درحال توسعه به موفقیتهای قابل ملاحظهای در توسعه اقتصادی و تجارت بویژه صادرات صنعتی دست یافتهاند.برای نمونه با وجود آنکه وسعت کره جنوبی یک شانزدهم وسعت ایران است،اما صادرات آن بیش از بیست و پنج برابر صادرات غیرنفتی ایران است و نیز بیش از 95 درصد صادرات کره کالای صنعتی و بالای 35 درصد آن،کالای صنعتی با فناوری بالا میباشد.مضافا این کشور توانسته تولید ناخالص داخلی سرانه را در چهار دهه گذشته به بیش از 200 برابر افزایش دهد.حال سئوال این است که چگونه این کشور و کشورهای مشابه توانستهاند به همچون موفقیتهایی دست یابند.در همین راستا،تجربه منتخبی از کشورها(کرهجنوبی،مالزی،ترکیه و 2L هند)در توسعه صادرات در این مقاله بررسی میشود. آنچه که تحتعنوان بسته سیاستی توسعه صادرات در کشورهای مختلف با اولویتهای متفاوت جهت تشویق و توسعه صادرات استفاده میشود،مشتمل بر سیاستهای تجاری،مالیاتی، گمرکی،ارزی،اعتباری،بیمه،ایجاد مناطق آزاد،جلب و جذب سرمایهگذاری خارجی،منطقهگرایی و سایر سیاستهای پشتیبانیکننده تجارت است.این بسته سیاستی در کشورهای مختلف با اولویتهای متفاوت جهت تشویق و توسعه صادرات استفاده میشود،درپی پیاده نمودن زمینههای لازم برای توسعه صادرات شامل:الف-ایجاد انگیزه برای صادرات؛ب-کاهش هزینه تولید صنعتی برای صادرات،ج-ارتقای قابلیت رقابت بینالمللی؛و د-ایجاد محیط امن برای فعالیتهای صادراتی بوده است.برای تحقق هریک از اهداف چهارگانه فوق مجموعه اقداماتی در این کشورها انجام شده است.در مقاله حاضر سعی شده آن اقدامات تحلیل و بررسی شود.
Machine summary:
"بهخوبی آشکار است که سیاستهای توسعه صنعتی کره بر پایه تشویق صادرات در طی چند دهه اخیر توانسته این کشور را در زمره معدود کشورهایی که بسوی صنعتی شدن پیش میروند و از توان صادراتی زیادی برخوردارند،در صحنه بینالمللی مطرح نماید و به کشورهایی با منابع محدود طبیعی و مالی میآموزد که سیاست جایگزینی واردات در بلندمدت برای آنها نتایج مطلوبی نمیتواند به ارمغان آورد و بهتر است این کشورها با برونگرایی اقتصادی و گشودن بازارهای جهانی به روی تجارت کشورشان تحرکی در جهت شکوفایی و رشد اقتصاد خویش فراهم آورند.
جدول 4-اهم اقدامات در هند جهت دستیابی به اهداف توسعه صادرات (به تصویر صفحه مراجعه شود) ماخذ:نتایج حاصل از تحقیق و جمعبندی آن توسط نگارنده در مجموع دولت هند با هدف توسعه صادرات،اقداماتی از جمله:اعمال عوارض صفر بر واردات مواد خام اولیه؛معافیت از اخذ عوارض بر تولیدات داخلی؛تخفیف مالیات بر درآمد؛وضع عوارض گمرکی بر روی کالاهای سرمایهای در خلال یک دوره محدود؛و ه-شرکت ضمانت اعتبار صادرات دولتی هند دامنهای از پوشش بیمهای را برای صادرکنندگان در برابر ریسکهای صادرات باتوجه به دلایل تجاری یا سیاسی به انجام رساند.
3. مطالعه تطبیقی تجربه کشورهای منتخب در توسعه صادرات در جدول(6)،بسته سیاستیای که چهار کشور کره جنوبی، مالزی،ترکیه و هند تحت عناوین سیاستهای سرمایهگذاری، مالیاتی،گمرکی،یارانههای تولیدی و صادراتی،ارزی،رقابتی، کاهش ریسک برای صادرکنندگان،ایجاد مناطق آزاد تجاری یا پردازش تولیدات صادراتی،استقراض خارجی،تشکیلاتی، آموزشی و تسهیل تجاری اتخاذ نمودهاند،با یکدیگر مقایسه شده است: 1)سیاستهای سرمایهگذاری:در این زمینه،کره جنوبی ابتدا تکمیل سرمایهگذاریها در امور زیربنایی و سپس سرمایهگذاری در صنایع سبک و منتخبی از صنایع سنگین را در پیش گرفت (این شرایط کم و بیش در مورد مالزی نیز صدق میکند)،در حالی که از مشخصههای این نوع سیاست در هند و تا حدودی ترکیه سرمایهگذاریهای عظیم در بخش صنایع سنگین بوده است."