Abstract:
نوشتار حاضر، تلاشی در جهت بررسی نقش مرجعیت در تحولات سیاسی عراق امروز و چگونگی تعامل مرجعیت با ساختار سیاسی ـ اجتماعی آن کشور است. نویسنده مرجعیت را به عنوان عاملی تاثیرگذار و کنشگری فعال در تاریخ حیات سیاسی عراق با چارچوب تحلیلی ساختار کارگزار بررسی می کند. همچنین با استفاده از رهیافت واقع گرایی انتقادی، در تحلیل تحولات سیاسی عراق از رابطه میان کارگزار ـ مراجع ـ و ساختار داخلی و خارجی عراق، نوعی درک پویا به ما می دهد و ما را از اولویت دادن به یکی از دو عنصر ساختار و کارگزار در این کنش دیالکتیکی منع می نماید، و در نتیجه، بینشی مورد قبول به ما عرضه می کند. سقوط رژیم بعث در سال 2003 فرصتی را در اختیار شیعیان قرار داد تا با توجه به اکثریت جمعیتی و محرومیت آنها از مشارکت در حکومت در زمان رژیم بعث، زمام امور را به دست گیرند که در نتیجه این کسب قدرت سیاسی شیعیان، قدرت مراجع دینی چون آیت الله سیستانی نیز افزایش یافت.
Machine summary:
"از جمله بیانیههای صادره از ایشان را میتوان،در مورد قانون اساسی عراق دانست که وی تأکید داشت که اسلام باید تنها منبع قانون اساسی جدید عراق باشدو مقامات عراقی باید در برابر حفظ ارزشهای سنتی و اسلامی،حساس باشند و اگر خواهان ثبات و امنیت هستند،نباید این ارزش را خدشهدار کنند،که آیت الله سیستانی نیز از این بیانیه حمایت کرده است.
در نتیجه از باب قدر مقدور و حکم ثانوی،نهی از منکر به اندازه ممکن و در نظر گرفتن شرایط زمانی،دخالت علما را در عرصه سیاست محدود میکند و به مقدور سعی در وارد کردن قوانین اسلامی در قانون اساسی و عدم مخالفت آنها با قوانین اسلام و همچنین تلاش در عدم تضییع حقوق مردم دارد و در نتیجه،با توجه به شرطی که آیت الله سیستانی برای به کار بستن ولایت-مقبول بودن نزد عامه مؤمنین-مطرح مینماید،این امکان نیز وجود دارد که با اقبال عامه مؤمنین؛ اعم از شیعه و سنی و دیگر گروههای قومی و مذهبی موجود در ساختار سیاسی و اجتماعی عراق،رویه ایشان در عمل نیز نسبت به امور حکومتی تغییر نماید.
هرچند مرجعیت شیعه در همان سالهای اختناق نیز قدرت خود را در مصاف با استعمارگران و ستمهای وارده نشان داده است،اما با ورود اشغالگران به خاک عراق و فروپاشی رژیم بعث است که وی با موضعگیریهای صریح و با تدبیر خاص،و همچنین پیروی مردم و مسئولین به عنوان یک چهره سیاسی-دینی با نفوذ و قدرتمند ظاهر گردید که نمونهای از این قدرت و محبوبیت را میتوان در بازگشت ایشان از لندن به عراق مشاهده نمود."