Abstract:
صنعت چای ایران علی رغم داشتن استعداد های بالقوه در زمینه تولید، فرآوری و تجارت در چند سال اخیر دچار بحران شده است. وابستگی مستقیم بیش از 60000 خانواده به کشت و تولید چای و همچنین جایگاه خاص چای در سبد مصرفی خانواده های ایرانی، ضرورت تدوین استراتژی و ساختار مناسب برای صنعت چای ایران را دو چندان کرده است. از این رو در این مقاله وضعیت جهانی و داخلی تولید و تجارت چای ارزیابی شده و با استفاده از مدل الماس گون پورتر - به عنوان چارچوب مطالعه رقابت پذیری - نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید صنعت چای مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این زنجیره عرضه چای کنیا به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در تولید و تجارت چای ارزیابی شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که فقدان مدیریت یکپارچه در زنجیره عرضه صنعت چای مهمترین و اساسی ترین عامل تضعیف این صنعت بوده است. همچنین ایجاد ساختارهای پشتیبان در بخش های مختلف زنجیره عرضه چای و حاکم شدن تفکر مدیریت یکپارچه بر زنجیره تولید چای و ایجاد وابستگی بین سرنوشت بخش های در گیر در زنجیره عرضه می تواند به عنوان عاملی در شکل گیری مکانیزم های تقویت کننده مزیت رقابتی صنعت چای مطرح شود.
Machine summary:
"/ فقدان کارخانههای فرآوری چای در حد استاندارد و با تکنولوژی مناسب (فاکتورهای درونی) کوچک بودن و پراکندگی باغات چای (فاکتورهای درونی) پایین بودن کیفیت برگ سبز چای تحویلی به کارخانجات (فاکتورهای درونی) بالا بودن عمر بوتههای چای در باغات چای (فاکتورهای درونی) اشتهار به پایین بودن کیفیت چای تولیدی از نظر طعم و میزان رنگدهی آن از دیدگاه مصرف کنندگان داخلی (فاکتورهای درونی) نبود صنایع مرتبط و حمایت کننده در بخشهای کشاورزی و صنعت (صنایع مرتبط و حمایت کننده) ضعف معطر بودن برگ سبز چای داخلی (فاکتورهای درونی) بیآفت بودن بوتههای چای و عدم نیاز به سم پاشی (فاکتورهای درونی) قیمت تمام شدة پایین چای داخلی در مقایسه با قیمت جهانی چای (فاکتورهای درونی) پایین بودن هزینههای مربوط به نیروی انسانی (فاکتورهای درونی) بهرهبرداری از زمینهای با شیب تند که برای کشت سایر محصولات مناسب نیستند و هزینة فرصت چندانی ندارند(فاکتورهای درونی) قوت سهولت ورود غیر قانونی چای به کشور و وجود مافیای قاچاق (دولت) تغییر ذائقة مصرف کنندگان داخلی (شرایط تقاضا) وجود قدرتهای بزرگ چای در منطقه (استراتژی، ساختار و رقابت) نبود ارتباط مناسب بین بخشهای مختلف صنعت چای کشور(استراتژی، ساختار و رقابت) تهدید بازار مصرف بزرگ در داخل کشور (شرایط تقاضا) وجود ساختارهای شبکهای مصرف مانند تعاونیهای مصرف (شرایط تقاضا) بازار مصرف بزرگ در منطقه خاورمیانه و اطراف آن (شرایط تقاضا) موقعیت ویژة ایران به عنوان حلقة اتصال بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بزرگ جهانی (فاکتورهای درونی) فرصت شکل7- تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید صنعت چای ایران با توجه به مطالعات، محاسبات و بررسی نظرات کارشناسان و مسئولین ذیربط صنعت چای میتوان فرصتها، تهدیدها، قوتها و نقاط ضعف این صنعت را در هر یک از عوامل مدل الماس گون پورتر به طور خلاصه در قالب ماتریس SWOT که در شکل (7) نشان داده شده است ارائه داد."