Abstract:
بیتردید به هنجار شدن مالیات ستانی در هر جامعهای به شکل گیری زیرساختهای مناسب آن، به ویژه زمینههای فرهنگی وابسته است. نوشتار حاضر، با به کار گیری روش تحلیلی و استناد به پژوهش میدانی در مورد فرهنگ مالیاتی در میان پزشکان شمال شهر تهران، به بررسی مشکل ناهنجاری فرهنگ مالیاتی در ایران میپردازد. بر این اساس، ناهنجاری فرهنگ مالیاتی، یکی از دلایل عدم تمکین مالیاتی در جامعهایران است.این مشکل ریشه در گذشته تاریخ جامعهایران و لایههای اجتماعی دارد. فرضیه اصلی مقاله این است که راهحل این مشکل صرفا اطلاع رسانی و رشد آگاهی عمومینسبت به نقش مالیات در جامعه نیست. وضع قوانین مالیاتی، که منشأ الزام قانونیاند، نیز چندان موثر نیست؛ زیرا این قوانین توان تشریع حق مالی به عنوان یک حق برخاسته از آموزههای دینی را ندارند. در مقابل، ارائه مبنای فقهی مالیات میتواند به ایجاد فرهنگ مالیاتی کمک کند. در این راستا، باید این باور در مردم ایجاد شود که مالیات «حق مالی» دولت اسلامیاست. با توجه به جهتگیریهای کلی حاکم بر مالیاتهای ثابت اسلامی، گسترش پایة مالیاتی و تعیین نرخ مناسب آن را میتوان راهکاری برای تأمین زیرساخت اقتصادی نظام مالیاتی دانست.
Doubtless normality of taxation in every society is dependent on formation of suitable, especially cultural, infrastructure. Present article analytically deals with the aberrance of Iran’s tax culture using field research on medical doctors in northern areas of the city of Tehran. According to this study, tax culture aberration is one of the reasons behind taxation non-compliance in the Iranian society. This problem stems from Iran’s past and now has deep roots in all societal strata. This Paper holds the hypothesis that the solution to this problem is not merely increasing public awareness regarding the role of taxation in the society. Enactment of tax laws as legal sanctions are not sufficiently effective either since such laws do not derive Financial rights from religious teachings. However, presentation of a jurisprudential basis for taxation can facilitate the development of tax culture. To achieve this aim, the belief must be produced in the people that tax is the ‘Financial right’ of the Islamic government. Considering the general policies presiding over fixed Islamic taxes, expansion of the tax base and establishment of a suitable rate may be an appropriate mechanism for acquiring the economic infrastructure for the tax system.
Machine summary:
"133 اکنون مسئله اساسی این مقاله این است که اولا، چالش عملکرد نظام مالیاتی کشور از جهت درآمد چیست؟ ثانیا، در جامعهایران منشأ ناهنجاری فرهنگی مالیات چیست؟ با توجه به آموزههای اسلامی بر اساس چه مبنایی فقهی- حقوقی میتوان راهحل مشکل فوق را ارائه داد؟ و در نهایت، با توجه به اینکه پایة مالیاتی و نرخ متناسب آن همانند زمینههای فرهنگی - اجتماعی در تمکین مالیاتی تأثیر چشمگیر دارد، گستردگی پایه مالیاتی و نرخ مناسب آن، با بهرهگیری از جهتهای کلی حاکم بر مالیات اسلامیمورد بررسی قرار میگیرد.
چالش عملکرد نظام مالیاتی کشور از جهت درآمد تنوع فعالیتهای اقتصادی از یک سو، و نقش رو به افزایش دولتها در جهت گسترش خدمات عمومی، تأمین اجتماعی، تعهدات دولت در عرصههای اقتصادی و اجتماعی و تلاش در جهت تحقق رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد، پرداخت و دریافت مالیات را به مسئلهای مهم و تأثیرگذار تبدیل کرده است.
اما در مقایسه با دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، با توجه به محدود بودن پایة مالیاتی و مالیات بر مصرف و فروش درایران، مشاهده میگردد که این نسبت در مقایسه با کل درآمدهای مالیاتی، مالیاتهای غیرمستقیم و تولید ناخالص داخلی ناچیز است.
اما آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تنها شاخص مطلوب بودن نظام مالیاتی این نیست که بیشترین درآمد مالیاتی را وصول نماید، بلکه چگونگی وصول چنین درآمدی از جهت آثار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی اهمیت چشمگیر دارد."