Abstract:
تفرقه در لغت، جداگشتن، و فاصله گرفتن معنا میدهد و در فرهنگ قرآن و معارف اهل بیت (، دورشدن قلبها، عواطف اعتقادات از یکدیگر است. این عمل، پیآمد رذالتها و صفات ناپسندیدهی انسانی است که ریشه در اعتقادات ناصحیح دارد. هدف اصلی نوشتار حاضر دستیابی به عوامل اخلاقی تفرقه از منظر قرآن و سنت معصومین (است. نتیجه و ثمرهی این پژوهش، تبیین علمی، جامع و دقیق عوامل اخلاقی تفرقه، جهت دستیابی به آن در تمام ابعاد زندگی دنیوی و اخروی مسلمانان و امت اسلام است. برای تحقق این خواسته، نگارنده به استقصای تمام آیات قرآن و نیز قسمت اهم روایات ائمهی معصومین ( پرداخته است.
Machine summary:
2 مرحوم طَبَرسی (م 560) در تفسیر ارزشمند خود، جوامع الجامع، در واژهشناسی آیهی (وَ إِذْ فَرَقْنَا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْنَاکُمْ وَ أَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ( 3 دربارهی معنای «فرقنا» چنین نگاشته است: «میان عدّهای از ایشان و عدّهای دیگر جدایی افکندیم تا این که راههایی برای شما گشوده شد.
» 2 این مسأله دربارهی امّتهای پیش از رسول خدا (نیز بوده و در قرآن به آن اشاره شده است: «و از کسانی که گفتند: «ما نصرانی هستیم»، از ایشان [نیز] پیمان گرفتیم و[لی] بخشی از آنچه را بدان اندرز داده شده بودند فراموش - آل عمران/ 105- 103.
» 2 شهید راه خدا و مجاهد نستوه، سیّد محمّدباقر حکیم، دربارهی نقش پیروی از هوای نفس در ایجاد اختلاف چنین نگاشته است: «عامل اصلی اختلاف در میان انسان، هوا و هوس اوست که خداوند آن را همچون نیروی جاذبهای که در فرآیند اراده و اختیار، با نیروی عقل و فطرت برابری میکند، قرار داده است.
» 2 اهل نفاق از درون تهی و خالیاند و علّت اساسی این صفت که سبب جدایی و اختلاف شده آلودگیهای درونی است: «شما بر پایهی دین خدا برادرید، چیزی بین شما جدایی نیفکنده و اگر آلودگیهای درون و بدنیّتیها که [باعث شدهاند] اکنون به همدیگر کمک نمیکنید، خیرخواه نیستید، چیزی به هم نمیبخشید، و همدیگر را دوست نمیدارید.