Abstract:
<P>در آیین وضو بین پیروان مذاهب گوناگون تفاوتهایی دیده میشود.قرآن کریم در مورد وضو با وضوح و صراحت سخن گفته ولی اختلاف قاریان در قرائت اعراب برخی از کلمات آیهء مربوطه و تفاوت برداشت از آنها عامل تفاوتها و اجتهادات فقهی مختلف گردیده است.اگر چه بنا بر نظر جمع کثیری از علمای اهل سنت،این آیه در هر صورت و با هر قرائتی،مفید یک معناست و قابل اختلاف نیست،اما برخی از روایات،مستند پردازش توجیهاتی شده که شکافی چشمگیر در این عرصه را سبب گردیده است.این تحقیق به بازکاوی دو برداشت متفاوت از آیهء مربوط به حکم وضو و چگونگی راهیابی یاختلاف در آن میپردازد و راه را برای یافتن نقطه وفاق هموار میسازد و نتیجه میگیرد که حتی در سخن عالمان اهل سنت،برای شستن پاها و یا شستشوی معکوس دست ادلهای چندان قابل اتکاء و مبتنی به نص یا سیرهء پیامبر ارائه نشده است و اگر اهل سنت بر منابع معتبر خود پایبند باشند،و بر صراحت آیه،تمرکز و تأکید پیشتری کنند اختلافات موجود در این باره برچیده میشود.</P>
Machine summary:
"علی بن محمد قمی میگوید:«دلیل کسانیکه قائل به جواز شروع غسل از سر انگشتان هستند آیهء شریفه است که شامل غسل از نوک انگشتان نیز میشود اما باید به آنان گفت که آیه مجمل است و نیاز به بیان دارد و بیان آن روایت مشهوری است که از فریقین نقل گردیده که پیامبر اکرم پس از آموزش عملی وضو فرمودند«هذا وضو لا یقبل الله الصلاه الابه»و اگر وضویی که عملا پیامبر ارائه کردند از نوک انگشتان دست آغاز شده باشد باید از نظر فقهی وضویی که در آن دستها از مرفق شستشو داده میشود باطل باشد»و هذا خلاف الاجماع فثبت انه ابتدابها»(جامع الخلاف و الوفاق،ص 63).
ب-در مورد مسح یا شستن پاها بررسی تاریخی مسئلهء کیفیت انجام وضو در عهد نخستین اسلامی ما را به این نتیجه میرساند که مسح پاها تا زمان حجاج بن یوسف یک امر رایج و مورد اتفاقی بوده است و بر طبق روایتی که طبری و غیر او از موسی بن انس نقل کردند که او برای دوست خود ابی حمزه جریان تغییر فریضه وضو را نقل میکند و میگوید: ان الحجاج خطبنا بالاهواز و نحن معه فذکر الطهور،فقال:اغسلوا وجوهکم و ایدیکم و امسحوا برؤسکم و ارجلکم و انه لیس شی من ابن آدم اقرب من خبثه من قدیمیه فاغسلوا بطونهما و ظهورهما و عراقییهما فقال انس صدق الله و کذب الحجاج و قال الله تعالی: «و امسحوا برؤسکم و ارجلکم» قال:«و کان انس اذا مسح قدمیه بلهما»(جامع البیان،28/6)."