Abstract:
قبل از بررسی جهت و دلالت روایت باید از اصل صدور آن از معصوم مطمئن شد و بیگمان عرضة روایات بر قرآن کریم کارسازترین تدبیر در حصول این اطمینان است. در این روش تأیید حدیث به وسیلة شواهد قرآنی حجتی بر صدور حدیث از معصوم میباشد و ناسازگاری با کتاب خدا دلیل اخلال در نظام صدور و نقل آن روایت است. اندیشمندان این روش را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دادهاند اما به دلیل کمی نمونههای عینی از روایات عرضهشده بر قرآن دیدگاههای متفاوتی را در مورد این معیار بیان داشتهاند. نوشتار حاضر با عرضة روایات باب «کبر» کتاب شریف کافی بر قرآن، نمونههایی ملموس را از روایات عرضهشده بر قرآن ارائه میدهد. در این باب 17 روایت وجود دارد که تنها یک روایت با شواهد قرآنی ناسازگار است.
Machine summary:
"گرچه شارحان حدیث در خلال آثار مکتوب خویش آیات قرآنی متناسب با بحث را بیان نمودهاند، اما تلقی ما از عرضة یک روایت بر قرآن, چنان که خواهد آمد, بسیار فراتر از ذکر یک یا چند آیه در آن موضوع میباشد؛ از این رو در این پژوهش بر آن شدیم تا بخشی از روایات کتاب شریف اصول کافی را عملا بر قرآن کریم عرضه کنیم تا به این ترتیب با یافتن شواهد و قراین قرآنی آن ضمن ارائة نمونههای عینی و ملموس در این بحث, باب جدیدی را برای شناخت بهتر این معیار بگشاییم.
قرآن در موارد بسیاری تکبر را برای معنای بالاتر یعنی استکبار و حقناپذیری هم استفاده کرده است: ( وقال موسی إنی عذت بربی وربکم من کل متکبر لا یؤمن بیوم الحساب( (غافر/ 27)؛ ( بلی قد جاءتک آیاتی فکذبت بها واستکبرت وکنت من الکافرین٭ ویوم القیامة تری الذین کذبوا علی الله وجوههم مسودة ألیس فی جهنم مثوی للمتکبرین( (زمر/ 59 ـ60).
خداوند در پایان این آیه اشاره به متکبر بودن این گروه دارد همچنان که در آیهای دیگر دلیل این جدال را کبری میداند که در قلب ایشان است: ( إن الذین یجادلون فی آیات الله بغیر سلطان أتاهم إن فی صدورهم إلا کبر ما هم ببالغیه( (غافر/ 56).
این تعبیر که «عز» در کنار «کبر» ذکر شود و به خداوند نسبت داده شود در احادیث اهل سنت نیز متعدد به کار رفته است؛ از جمله از امام علی( روایت شده است: «العز إزاری والکبریاء ردائی» (متقی هندی، 1409: 3/527 و 534)."