Abstract:
هدف از این مطالعه بررسی کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن بود. از روش پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی برای انجام یافتن این مطالعه و پرسشنامه محقق ساخته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش21045 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که از این میان جمعا 693 نفر به عنوان نمونه مد نظر قرار گرفت. یافته ها نشان داد بر اساس میزان سه نوع فعالیت آموزشی، پژوهشی و خدمات علمی- اجرایی، کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی مورد بررسی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. سطح بهره مندی هیئت علمی از فرصتهای رشد و توسعه حرفه ای نیز در حد پایین و متوسط ارزیابی شد. میزان تعاملات، ارتباطات و فعالیتهای مشارکتی در بین اعضای هیئت علمی توسط بیشترین درصد از پاسخگویان در حد متوسط ارزیابی شد. بنابر نظر بیشتر پاسخگویان(53 درصد) سوء رفتار و عدم رعایت اخلاق در فضای زندگی حرفه ای و فرهنگ سازمانی به عنوان عوامل تاثیرگذار بر ابعاد کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی شناسایی شدند.
Machine summary:
"یافتههای پژوهش یا کوا و شوماخر درباره اعضای هیئت علمی نشان داد که از عوامل درونی رضایت شغلی اعضای هیئت علمی که از ابعاد مهم کیفیت زندگی کاری آنها به شمار میرود،بعد از ماهیت شغل،آزادی علمی است )1002,rehcamuhcS dna auqcaiI( .
براساس یافتههای پژوهش حاضر کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای ایران به لحاظ این بعد در سطح بالایی قرار دارد،چراکه میزان سوءرفتار و عدم رعایت اخلاق در فضای زندگی حرفهای و علمی ایشان درحد پایین است.
درمجموع تأثیر عوامل فردی یا زمینهای نظیر سن،جنسیت،سابقه کار،محل تحصیل،نوع دانشگاه و گروه آموزشی بر ابعاد کیفیت زندگی کاری چون توازن و حجم فعالیتهای سهگانه،توسعه حرفهای،رضایت شغلی، تعاملات،ارتباطات علمی و فعالیتهای حرفهای مشارکتی،آزادی علمی و رعایت اخلاق حرفهای در این پژوهش به تأیید رسید و این امر با نتایج پژوهش شورای خانواده و کار TIM در سال 2001 که در آن بین دریافتهای اعضای هیئت علمی برحسب سن و جنسیت تفاوت معنادار مشاهده شد،همخوانی دارد.
2. از میان عوامل غیرفردی بالقوه مؤثر بر کیفیت زندگی کاری هیئت علمی بهطور مشخص عواملی چون چالشهای حرفهای(نظیر تنگناهای اقتصادی،دخالت عوامل غیرحرفهای در فعالیتهای حرفهای، تغییرات مدیریتی،حضور همکاران غیرحرفهای و سخت بودن شرایط ارتقا)فرهنگ سازمانی بورکراتیک و سیاسی،عوامل عدم رعایت اخلاق حرفهای(اجبار به چاپ مقاله براساس آییننامه)و عوامل انگیزشی (نظیر انگیزههای فردی،ماهیت کار و عوامل محیطی)بهطور کلی بر ابعادی چون رضایت شغلی،میزان مشارکت در اجتماع علمی و فعالیتهای همکارانه،آزادی علمی(احساس و دیدگاه درباره موانع آزادی علمی)،اخلاق حرفهای و توسعۀ علمی و بهسازی حرفهای تأثیر داشتهاند."