Abstract:
ﺳﻄﻮح و ﻛﻴﻔﻴﺖ دﻳﻨﺪاری و دﻳﻦ ورزی، در ﻫﻤﻪ ادﻳﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪی ﻫﻤﻮاره ﻣﺤﻞ ﺑﺤﺚ ﺑﻮده و ﻫﺴﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ دﻳﻦ، ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﺳﺎﺣﺎت ﺑﻴﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ زﻧـﺪﮔﻲ ﺑﺎورﻣﻨﺪان آن ﻣﺘﺠﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد؟ و ﺷﺮاﻳﻂ درک ذات دﻳﻦ و وﺻـﻮل ﺑـﻪ ﻋـﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺗـﺐ اﻳﻤﺎن ﻛﺪام اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻲ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﭘﺮﺳـﺸﻬﺎ ادﻳـﺎن اﻟﻬـﻲ اﻟﮕﻮﻫـﺎی ﻗﺎﺑـﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﺘﺎﺑﻌﺘﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ ﺗﻤـﺎم ﺣﻘﻴﻘـﺖ آن دﻳـﻦ، در وﺟـﻮد ﻫﻤـﻴﻦ اﻟﮕـﻮ و73 اﺳﻮهﻫﺎ، ﺗﺤﻘﻖ ﻋﻴﻨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﻧﺘﻈﺎرات ﺣﺪاﻛﺜﺮی ﺷﺎرع دﻳﻦ، در ﺷﺨﺼﻴﺖ، ﻣﻨﺶ، ﮔﻔﺘﺎر و ﻛﺮدار آﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ ﭘﺎﻳـﻪ اﻳـﻦ اﺻـﻞ دﻳﻨـﻲ، در ﻓﻠـﺴﻔﻪ و ادﺑﻴـﺎتﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره 72، ﺑﻬﺎر 9831 ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺑﺮﺗﺮ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﺷﻬﺴﻮاران اﻳﻤـﺎن« ﺳـﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ. ﻋﻄﺎر ﻧﻴﺸﺎﺑﻮری، »ﺷﻬﺴﻮار اﻳﻤﺎن« ﺧﻮد را در ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﻨﺎﻗﺸﻪﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻣﻨـﺼﻮر ﺣﻼج از ﻳﻚ ﺳﻮ، و ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎی ادﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺦ ﺻﻨﻌﺎن و ﻋﻘﻼ ﻣﺠﺎﻧﻴﻦ، از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ، ﺑﺎز ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺳﻮرن ﻛﻲﻳﺮﻛﮕﻮر، ﻓﻴﻠﺴﻮف اﮔﺰﻳﺴﺘﺎﻧﺴﻴﺎﻟﻴﺴﺖ و ﻣﺘﺄﻟﻪ ﻣـﺴﻴﺤﻲ، اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻠﻴﻞ )ع( را ﻣﺼﺪاق ﺑﺎرز و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻋﻴﻨﻲ »ﺷﻬﺴﻮار اﻳﻤﺎن« ﻣﻲداﻧﺪ. آﻧﭽـﻪ اﻳـﻦ دو اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺑﺎور ﻣﺸﺘﺮک آﻧﺎن در ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ وﺻﻮل ﺑﻪ آﺳـﺘﺎﻧﻪ اﻳﻤﺎن واﻗﻌﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺴﺐ ﻣﻘﺎم ﺷﻬﺴﻮاری اﺳﺖ؛ در ﻧﻈﺮﮔﺎه آﻧـﺎن، »ﮔﺬﺷـﺘﻦ از اﻣـﻮر اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻌﻠﻖ آﻓﺮﻳﻦ« ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺷﺮط دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻘـﺎم ﺷـﺎﻣﺦ اﻳﻤـﺎن اﺳـﺖ؛ اﻣـﻮری ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ: 31/7 /9831 ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ: 92/6/9831ﻓﺮدﻳﺖ، ﻫﻮﻳﺖ و ذات ﻓﺮد درآﻣﻴﺨﺘﻪ و ﺗﺮک آن ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻧﻔﻲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ اﺳـﺖ. دراﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ رﻫﻴﺎﻓﺘﻲ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ و ﺗـﺄوﻳﻠﻲ اﺷـﺘﺮاﻛﺎت ﻓﻜـﺮی دو ﻣﺘﻔﻜـﺮ در اﻳـﻦ ﺣـﻮزه ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد.
Machine summary:
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﻋﻄﺎر ﻳﻜﻲ از ﻣﺒﻠﻐﺎن ﺑﺰرگ ﺷﻮر و ﺷﻌﻮر دﻳﻨﻲ اﺳﺖ3 و ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺧﻮد را از اﻳﻨﻜﻪ دﻟﺒﺴﺘﻪ اﻣﻮر ﺳﻄﺤﻲ و ﻣﺒﺘﺬل دﻧﻴﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺣﺬر ﻣﻲدارد و ﺑﺴﻨﺪه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎی ﻧﺎزل دﻳﻦ را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺮﻏﺎن دل ﺳﻮﺧﺘﻪ او، ﻫﻔﺖ وادی را ﭘﺲ ﭘﺸﺖ اﻓﻜﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻗﺎف ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺮآﻳﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﻨﺪ دﻳﻦ، ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻓﻌﺎل 93 و ﭘﺮﻫﻴﺠﺎن در ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد، ﻗﺪم در راه ﺑﮕﺬارد و ﺑﺎ ارﺷﺎد راﻫﻨﻤﺎﻳﺎن ﺑﺰرگ )ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﻘﺎم وﻻﻳﺖ( ﺑﻪ آﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت ﺳﻴﻤﺮغ ﺑﺎر ﻳﺎﺑﺪ.
ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎر72،ﺑﻬﺎر 9831 در اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ او را ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺰرگ ﻏﺮﺑﻲ، ﺳﻮرن ﻛﻲ ﻳﺮ ﻛﮕﻮر ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮد؛ ﻓﻴﻠﺴﻮفِ ﻣﺘﺄﻟّﻬﻲ ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ درک ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻳﻦ را در ﺳﺎﻳﻪ ﻛﺴﺐ »اﻳﻤﺎن« اﺻﻴﻞ ﻣﻲداﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻤﺎن رﺳﻴﺪ ﻣﮕﺮ از ﻃﺮﻳﻖ »ﺗﺮک اﻣﺮ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﻲ« و ﭘﺬﻳﺮش رﻧﺠﻬﺎ، اﺿﻄﺮاب و دﻟﻬﺮهﻫﺎی ﻓﺮدی ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن آزﻣﻮن اﻟﻬﻲ و ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ دﻳﻨﻲ، ﮔﺮﻳﺰ و ﮔﺰﻳﺮی از آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ.
در ﺳﭙﻬﺮ دﻳﻨﻲ، ﻓﺮد، ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﻲ و داﺷﺘﻪﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺿﻤﻦ ﻣﺒﺎرزهای ﺑﻲاﻣﺎن ﺑﺎ ﻧﻔﺲ و وﺳﻮﺳﻪﻫﺎی آن، ﺗﺮک ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻦ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﺤﺎل، در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻤﺎﻧﻲ اﺻﻴﻞ و ﭘﺎﻳﻨﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ)ع( ﺿﻤﻦ ﻛﺴﺐ ﻣﻘﺎم ﻋﺎﻟﻲ اﻳﻤﺎن، ﻓﺮزﻧﺪِ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﺦ ﺑﺮده را ﺑﺎز ﻳﺎﻓﺖ و ﺷﻴﺦ ﺻﻨﻌﺎنِ ﻋﻄﺎر ﻧﻴﺰ در ﭘﺎﻳﺎن رواﻳﺖ »ﺣﻜﻤﺖ اﺳﺮارِ ﻗﺮآن و ﺧﺒﺮ«، ﺑﺎورﻫﺎی اﻋﺘﻘﺎدی و وﺟﺎﻫﺖ دﻳﻨﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺿﻤﻦ ﻛﺴﺐ اﻳﻤﺎنِ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﺪی دوﺑﺎره در دﻳﻦ ﻧﺎﺋﻞ ﻣﻲﺷﻮد.