Abstract:
انقلاب اسلامی ایران به سال 1357 شمسی (1979)، منشا تحولات و دگرگونی های عظیمی در عرصه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بوده است. در واقع وقوع انقلاب اسلامی ایران، تقریبا اکثر تحلیل گران و نخبگان را که در چارچوب فضای مدرنیستی، تحولات سیاسی– اجتماعی را پیگیری می نمودند، به تفکر واداشت. تجربه غربی سیر تحولات سیاسی و اجتماعی پس از رنسانس، حاکی از افول نقش دین و مذهب در شکل دادن به تحولات داشت؛ اما آنچه در بروز تحولات در انقلاب اسلامی همواره مورد نظر اندیشمندان جامعه شناسی سیاسی بوده است، مساله نقش دین و جایگاه مذهب شیعه در تغییرات و کنش های اجتماعی - سیاسی است. در این میان تعامل روحانیت شیعی و قدرت سیاسی در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به خصوص جایگاهی که روحانیت شیعی در نظام سیاسی کشور احراز کرد و نقش برجسته ای که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران در قالب اصل ولایت فقیه، در جهت دهی و مدیریت کلان کشور برعهده گرفت. در این مقاله به راستی آزمایی ادعایی پرداخته ایم که مدعی است، مرجعیت شیعی همواره دارای نقش اساسی در روند تحولات سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی – به ویژه بحران اجتماعی پس از انتخابات سال 1388 – می باشد و بدون شک مدیریت الهی و پیامبرگونه رهبر معظم انقلاب، پیروزی حماسی مردم در فتنه 88 را رقم زد.
The 1979 Islamic Revolution of Iran has been the origin of massive changes in the social، political and cultural arenas. In fact، the occurrence of the Islamic Revolution in Iran made most analysts and experts following the socio-political developments within the modernistic framework start thinking. The Western experience of the post-Renaissance socio-political developments suggested the declining role of religion in shaping changes but what has been of significance for the political sociologists about the changes associated with the Islamic Revolution is the role of religion and Shiism in shaping the socio-political changes and practices. Meanwhile، the interaction between the Shiite clerics and political power in instigation and victory of the Islamic Revolution and in its aftermath، particularly the status that the Shiite clerics achieved in the political system of the country and the prominent role they played in establishing the Islamic Republic on the basis of velayat-e faqih in Iran following the victory of the Islamic Revolution and in overall steering and managing the country، is of great importance. This paper is aimed at verification of the claim that the Shiite leadership has always assumed a vital role in the course of the socio-political developments of the Iranian community، particularly in the social crisis following the 2009 elections and undoubtedly the divine and prophet-like leadership of the Supreme Leader caused the people’s epic victory in the 2009 sedition.
Machine summary:
"در فصلنامۀ علمی-پژوهشی پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی دانشکده علوم انسانی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) سال دوم،شمارۀ 6،پاییز و زمستان 1391:ص 87-121 روحانیت شیعی و نقش سیاسی-اجتماعی آنان در جامعه ایران (با تاکید بر نقش مقام معظم رهبری در مدیریت تحولات پس از انتخابات سال 88) دکتر محمد حسین رجبی دوانی{o*o} امین طاهرآبادی{o**o} تاریخ دریافت:91/10/12 تاریخ پذیرش:92/2/30 چکیده {IBانقلاب اسلامی به سال 1357 شمسی(1979)،منشأ تحولات و دگرگونیهای عظیمی در عرصههای اجتماعی،سیاسی و فرهنگی بوده است.
در این انتخابات،ما شاهد این هستیم که علیرغم حملات همهجانبه دشمنان و استکبار جهانی به قصد نابودی و براندازی نظام مقدس جمهوری اسلامی،حضور و بصیرت عالمان دینی و روحانیت شیعه و در رأس آن مدیریت الهی و پیامبرگونۀ مقام معظم رهبری،حضرت آیت الله خامنهای به عنوان رهبر و زعیم جامعه اسلامی در عرصه تحولات سیاسی و اجتماعی،امری ضروری بود و باید به عنوان وظیفهای الهی و برای تحقق اهداف و آرمانهای اسلامی،حفظ و تقویت استقلال کشور، گسترش عدالت و تأمین و تضمین حقوق مردم،هرچه مؤثرتر و عمیقتر مورد اهتمام روحانیت باشد.
در واقع روحانیت شیعه با توجه به ابزارهای جامعهپذیری سیاسی،که در اختیار داشت،سعی و تلاش نمود که این تغییر در راستای اصول اساسی اسلام و منافع عمومی مردم شکل گیرد که بارزترین چهره آن مقابله با استبداد شاهنشاهی قاجاریه بود و در نخستین گام، در تهدید قدرت سلطنت،موفقیت بزرگی به دست آوردند و تغییرات اساسی مشاهده شدند و ساختار نظام سیاسی ایران از سلطنت مطلقه و استبدادی به سلطنت مشروطه تغییر شکل داد که تأسیس مجلس شورا و تدوین قانون اساسی را به دنبال داشت(علویان،1382:82)."