چکیده:
هدف اساسی تحقیق حاضر آن است که با واکاوی نظریه شناخت فارابی، بتوان دلالت هایی برای تعلیم و تربیت، با تاکید بر برنامه درسی استخراج کرد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و روش تجزیه و تحلیل آن نیز تفسیری - استنباطی است. بر این اساس، ابتدا روش شناسی فارابی و آنگاه نظریه شناخت وی معرفی شده، سپس بر اساس دو مولفه پیش گفته، نظام برنامه درسی فارابی احصاء و بیان شده است. نتایج نشان می دهد که می توان برای فارابی نظامی از برنامه درسی را متصور شد . این برنامه درسی در سه بخش محتوا ( علوم ) ، روش های تدریس و یادگیری ، و معلم و شاگرد، قابل صورت بندی است . در بخش پایانی تحقیق، پیشنهادهایی برای استفاده از اندیشه های تربیتی فارابی (برنامه درسی وی) در نظام برنامه ریزی درسی کشور ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
در اين بخش نيز مطالعات و تحقيقاتي صورت گرفته است (نتون، 1 1992)، آنچه در مقاله حاضر، اساس Netton كار قرار ميگيرد، يكي بررسي روش در معرفتشناسي فارابي و ديگري استخراج زمينههاي تربيتي (برنامه درسي) در نظريه دانش وی است.
«مهاجرنيا» (1380، ص89-90)، با رد ديدگاه آل ياسين و العاتي، معتقد است كه فارابي در آثار خويش در بحث سياست و علم مدنی همواره در مبادی فلسفه سیاسی خود، از روش نزولی و در اصل سیاست از روش صعودي استفاده ميكند تا به واسطه اين دو روش، ميان انسان مدني و عقل فعال مفيض فيوضات الهي، ارتباط برقرار كند و در واقع، با ايجاد ارتباط بين عالم مافوق قمر و عالم مادون قمر به پرورش رابطي به نام «نبي» و «منذر» و «رئيس اول» به عنوان عضو رئيسه در حيات اجتماعي انساني، «سياست فاضله» خود را بنا كند.
» تأكيد فارابي بر كسب معرفت از راه شهود، با در نظر گرفتن اين نكته كه او يك فيلسوف است و معرفت عقلاني در منظومه شناختي او جايگاه ويژهاي دارد، موجب شگفتي عدهاي از محققان شده تا جايي كه در انتساب كتاب «فصوص الحكم» به فارابي نيز دچار ترديد شدهاند اما بايد گفت كه در نظام معرفتي فارابي، انواع معرفت مورد تأكيد هستند و اين ظرفيتهاست كه نظرية شناختي فارابي را ممتاز ميكند، وي از يك سو براي رسيدن به شناخت نهايي (كه در فلسفه او همان خدا است)، بر عقل تأكيد دارد و آن را مخصوص فيلسوفان ميداند و از سوي ديگر همان شناخت نهايي را با توسل به قوه متخيله انسان ممكن دانسته و آن را مخصوص نبي و منذر ميداند.
بر اساس مراتب فوق، اکنون وقت آن است تا بررسی شود که نگاه معرفتشناختی خاص فارابی، چه نوع برنامه درسی را تجویز میکند؟ برنامه درسي فارابي آنچه تحت عنوان «برنامه درسی فارابی» در این مقاله مطرح شده است، شامل محتوا (علوم)، روشهای تدریس و یادگیری، و معلم و شاگرد است.